of Grammatical Terms online
mowa język
Quotations
Ztąd tedy káżdy łacno baczyć może, że żadnègo języká nié mász, ktoryby nie miał mieć literę własną w swéj mowie rózną od Łáćinskich względem tonu.
Naprzod się tedy termin dzieli u Fráncuzow ná dziewięć części, to jest z dziewięciorákiégo terminu powstáje mowá. á té są: ártykuł, imię, záimek, słowo, uczęstnictwo, przysłowié, przekłádánié, przyłączenié i wtrącęnié, po Fráncusku l'article, le nom, le pronom, le verbe, le participe, l'adverbe, la préposition, et l'interjection.
Pytanie: Co to jest Grammatyka? Odpowiedź: jest nauka jakiej mowy. P. Co jest mowa? O. Jest wyrażenie myśli przez słowa.
Podział Grammatyki i Mowy. [...] P. Wiele jest rodzajow słow ktorych zażywamy w mowieniu? O. Ośm, ktore nazywamy częściami mowy.
Zaimki Odnośne są, ktore odnoszą myśl o osobach lub rzeczach, o ktorych już wprzod w mowie było.
Jednak słowo: бываю, bywam, prawie zawsze zostaje się w mowie; Агриппа бываетъ беспамятевъ, Agryppa bywa zapamiętały.
[…] Mowa jest wyjawianie myśli za pomocą rozmaitych głosów, niby kolorów, dobieranych na malowanie wszelkich działań umysłu naszego. Zowiemy ją téż językiem, od jednego z narzędzi mownych, mocą których głosy różne urabiać jesteśmy zdolni […].
[…] Mowa jest trojaka: migowa, ustna i pisana […].
GRAMMATYKA jest nauką prawideł mowy ustnej i pisanej, a mowa składa się z wyrazów.
Tak zaszczytne i dzielne pobudki dodawały mi siły do mozolnego śledzenia natury mowy naszej w nader licznych jej rozmaitościach.
Zastanawiając się nad słowami polskiemi, podziwiając ich bogactwo i dziwiąc się dla czego grammatyka pozwala im zostawać w takim nieładzie, jak gdyby jakim rozbitkom, albo siérotom, które tylko przypadkowo mowa nasza wzięła pod swoją opiekę – uczułem potrzebę zapomnienia w układzie téj książki wszelkich prawideł obcego spadkowania.
Człowiek różni się od zwierząt rozumem i mową; przez rozum poznaje rzeczy i o nich rozmyśla, przez mowę wyjawia innym myśli swoje; to jest udziela drugim zdania swego, czyli sądu o rzeczach [...]. Mowa przeto jest obrazem myśli, albo raczéj tłumaczeniem wyobrażeń i uczucia człowieka; gdyż przez nią opowiada się to, co się myśli, lub czuje [...]. Mowa zowie się także językiem. Cel mowy jest wzajemne rozumienie się ludzi między sobą [...].
Cel mowy jest wzajemne rozumienie się ludzi między sobą; jest ona trojaka: ustna, pisana i migowa czyli jestowa [...]. Można by także przydać znakową, np. telegraf i głosową, np. dzwonienie, trąbienie, bębnienie i t.d.
Każda z trzech wyżéj wymienionych mów [ustna, pisana i migowa, czyli jestowa] dzieli się jeszcze na potoczną, czyli wolną, albo prozę i na wiązaną, czyli wiersze albo rymy.
Przepis Kopczyńskiego, zalecający w rodzaju nijakim zamiast formy tym pisanie tém lub tem, nie ma żadnej słusznej podstawy ani w historji języka, ani w dzisiejszej mowie ogółu; jest tylko błędnym pomysłem jednego człowieka, osobistym życzeniem jednostki, nie zaś prawdą z żywego języka wydobytą.
Głosownia. (Nauka o głoskach). Mowa nasza składa się z wyrazów, które dadzą się rozłożyć na poszczególne, najmniejsze cząstki głosowe: dźwięki lub szmery. Cząstki te nazywamy głoskami.