terminów gramatycznych online
przysłówek względny
Język: polski
- Część II. Rozdz. 3. Nauka o zdaniu (Składnia): Jes/1886
- Część czwarta. Rzecz o zdaniach: Such/1849
- Nauka o wyrazach. Nauka o znaczeniu wyrazów: Król/1922
- Nieodmienne części mowy: Lerc/1877
- O Partykułach: Malin/1869
- O częściach mowy nieodmiennych: Mał/1863, Mał/1879
- O szyku w zdaniu: Gr/1861
- Składnia: Mał/1879, Kon/1920, Łaz/1861
- Słowniczek: Gaert/1927
Cytaty
Zdanie względne wiąże się z główném za pomocą słów względnych, jako: [...] Przysłówków względnych: Tam sięgaj rozumem, gdzie wzrok nie sięga.
[…] Zdanie przymiotnikowe czyli względne zastępuje miejsce określnika stosunku przymiotowego i łaczy się za pomocą zaimka lub przysłówka względnego ze słowem rzeczowném zdania głównego, przezeń określoném […].
Zresztą na początku okresu kładziemy [...] poboczniki warunkowe, przyzwalające, czasowe, miejscowe, porównawcze, z podmiotowych zaczynające się od kto, co, a wreszcie poboczniki zaczynające się od przysłówka względnego ile i złożonych, n. p. ilekroć.
Odpowiadamy szczegółowo, a to: 1. Przysłówkami miejsca, wskazującymi: tu, tam, owdzie, wszędzie, stąd, stamtąd, zowąd, zewsząd, zinąd, tędy, owędy, tamtędy, wszędy, itd. Tym zaś odpowiadają względne (relativa, correlativa): gdzie, skąd, dokąd, kędy, którędy.
Odpowiadamy szczegółowo, a to: [...] 2. Przysłówkami czasu: wtedy, teraz, dziś, wczoraj, zawsze, zawżdy, już, jeszcze, dawno, potem, dopóty, póty, dotąd, odtąd. — Tu należą względne: kiedy, odkąd, dokąd, dopóki; — i nieoznaczone: kiedyś, kiedykolwiek, kiedybądź, kiedyindy, itd.
[...] Pérɣástkaⴅi zas pɍisłóvków ovak, śak, jinak, jednak, ze vsuvką spółgłosƙi d, są zajimƙi óv, s, jin, jeden za jin. Pɍisłóvƙi jak, jako, są, jak juz poɣeðáno, z rodu svego vzględneⴅi (relativa) i pɍibrały obok tego znazeɳe pytająciɦ; jak jednym, tak drugim odpoɣadają pɍisłóvƙi tɣerđące tak, tako, lez roðimym i vłáscivym pérɣástƙem pɍisłóvkóv pytająciɦ, które v dalsim rozvoju języka pribrały znazeɳe prisłóvkóv vzględnyɦ, jest spółgłoska k, będąca pérɣástƙem zajimkov tak pytająciɦ, jak vzględnyɦ, kto, który [...].
Przysłówki względne są: gdzie, skąd, dokąd, kędy, którędy; i nieoznaczone: gdzieś, gdziebądź, gdzieindziéj, gdzieniegdzie, gdziekolwiek, gdzietylko, skądsiś, skądkolwiek itp. Przysłówki czasu są: wtedy, teraz, dziś, wczoraj, zawsze, zawżdy, już, jeszcze, dawno, potém, dopóty, póty, dotąd, odtąd, tym odpowiadają względne: kiedy, odkąd, dokąd, dopóki, i nieoznaczone: kiedyś, kiedykolwiek, kiedybądź, kiedyindy itp.
Przysłówki miejscowe jako to: wskazujące: tu, tam, owdzie, wszędzie, stąd, stamtąd, zowąd, zewsząd, zinąd, tędy, owędy, tamtędy, wszędy itd. Tym zaś odpowiadają względne (relativa, correlativa): gdzie, skąd, dokąd, kędy, którędy; i nieoznaczone: gdzieś, gdzieśbądź, gdzieindziéj, gdzieniegdzie.
Zdania Względne (Relativsätze), t.j. takie zdania poboczne, które się łączą ze swojém główném za pomocą zaimków lub też przysłówków względnych: kto, co; który, która, które; jaki, jaka, jakie; — jak, gdzie, którędy, kędy, odkąd, dokąd, skąd.
Zaimki i przysłówki względne, wymienione powyżej, miewają jak to już wiemy i inne jeszcze znaczenie, tj. pytające.
Takie zdania poboczne, które zaczynają się od zaimków lub przysłówków względnych, nazywają się zdania względne.
Przysłówki. Zaliczają się one do części mowy nieodmiennych i dzielą się na: przysłówki właściwe (pięknie, dobrze...) oznaczają bowiem właściwości cech dokładnie. Przysłówki, które niedokładnie oznaczają właściwości cech są: 2. zaimkowe (tak, jak, gdzie...) i dzielą się na: a) wskazujące (tutaj, tam, ówdzie...), b) względne (kiedy, dopóki, skąd, gdzie...), c) pytające (względne użyte w pytaniach), d) nieokreślne (gdzieś, nigdzie, nijak...), 3. liczebnikowe (jedynie, pierwej, jedno, jeno).
★Przysłówki (adverbia), wyrazy oznaczające właściwość cechy, czynności lub stanu: A. ★zaimkowe: 1. wskazujące, np. tam, 2. względne, np. gdzie, 3. pytające, np. gdzie? 4. nieokreślone, np. gdzieś; B. ★liczebnikowe: 1. ilościowe, np. trzykroć, 2. porządkowe, np. po pierwsze.