Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

współgłoska
Hierarchia Dzieła

Język: polski
Dział: Fonetyka (współcześnie)
  • Co mówią polscy badacze o dwójce niemieckiej W, a opuszczonej polskiej V?: Oż/1883
  • Słownik, cz. II (P - Ż): SWil/1861
  • Wyobrażenie, pojęcie, wyraz, znaki pisarskie, głoska, zgłoska, podziały wyrazów: Czep/1871–1872

Cytaty

SWil/1861, cz. II, s. 1912

Współgłoska, v. Spółgłoska, i, lm. i, ż. gram. dźwięk wydany przez organa mówienia, litera v. głoska, która tylko wspólnie z jakąś samogłoską może się wymówić, a przynajmniéj nigdy nie stanowi sylaby. Wszystkie współgłoski przez wzgląd na organa urabiania, dźwięk, moc, trwanie, postać i t. d. dzielą się na: a) twarde, np. b, f, d, p; b) miękkie, np. ć, j, ń, p', ź, c) wargowe, np. b, f, m, w, w': d) językowe, np. d, ł, n, dź, ń; e) podniebienne, np. g, k, b, lecz i językowe do tychże podniebiennych zaliczają; f) syczące, np. c, ć, s, sz; g) chwilowe, lub odbite, np. b, d, t; h) trwające lub nieodbite, np. f, h, s, w; 1) słabe, np. b, d, g, w; k) mocne, np. p, h, k, f, s; l) płynne, np. l, m, n, ń; m) pojedyńcze, np. c, d; n) złożone lub dwójki, np. ch, cz, rz, sz. Przybierająca współgłoska, ob. Przybierająca.

Czep/1871–1872, s. 8 (8-9) Definicja

Współgłoska albo (opuszczając w) spółgłoska jest to znak dla wyrażenia głosu wspólnie z inném brzmieniem, urobioném któremkolwiek narzędziem mowy, jako to: wargami, językiem, zębami, podniebieniem, gardłem czyli krtanią. Spółgłosek jest 37: b, b', c, ć, cz, d, dz, dź, dż, f, f', g, g', h, ch, j, k, k', l, ł, m, m', n, ń, p, p', r, rz, s, ś, sz, t, w, w', z, ź, ż.

Oż/1883, s. 50

Mroziński J. Zostawił ją dowolną; a szczególniej miał oczy zwrócone na współgłoski polskie grubiej przyciskowe, ażeby pojedynczemi były, i kreślone jak z (współgłoska trzystopniowa) radził, nalegał; bo widział, że główną one stanowią zaporę do postępu, w naszej pisowni naukowego, i najprzód te trzeba usunąć; a później przystąpić do w niemieckiego i stopniowo usuwać z woli s pod oczu, a nie od razu zalecał.

Powiązane terminy