terminów gramatycznych online
spółgłoska pojedyncza
Język: polski
- Część I. O głoskach: Mucz/1825
- Część V. O pisowni: Jak/1823
- Część pierwsza. O wymawianiu liter: Lor/1907
- Dane fonetyczne do charakterystyki psychologicznej: BdC/1915
- Dodatek. Projekt ortografii polskiej w podręcznikach szkolnych: Uchw.AU/1891
- Główne podstawy mowopisowni polskiej: Oż/1883
- Główne przepisy: Łoś/1918
- O głosowni i wymawianiu: ZwO/1924
- Pisownia: Kr/1897, Kurh/1852, Łaz/1861, Król/1907
- Wstęp obejmujący pogląd na Głosownią i pojęcie Pierwoskładni: Malin/1869
Cytaty
Spółgłoski są jedne pojedyncze b, c, d.
[...] Spółgłoski dzielą się na pojedyńcze i podwójne, czyli złożone.
Spółgłoski pojedyńcze, których połączenie staje się podobném do jednéj podwójnéj, (**) także się rozdzielają, np. mar-znąć, Mir-za, i t. p.
[...] W słowie dżdżysty; nie jest podwojona spółgłoska dż, lecz zbieg spółgłosek: d, ż, dż, przez wyrzucenie e ze słowa deżdż. […] Tylko w litewskich imionach własnych piszą się podwójne spółgłoski, ale się pojedyncze wymawiają, np. Jagiełło [...].
Jak nie wszystkie spółgłoski pojedyńcze czyli twarde służą w języku naszym za pogłosy, tak téż nie wszystkie spółgłoski złożone ze spółgłoską j czyli zmiękczone, lecz tylko niektóre służą za pogłosy […].
Pyt.: Czy wszystkie litery przyjęliśmy, jakie są w abecadle łacińskiem? Odp.: Nie wszystkie, bo odrzuciliśmy spółgłoskę q, i spółgłoskę pojedynczą v.
Z zasady piszą sie spółgłoski pojedyncze: gramatyka, profesor, mapa, afekt [...].
W wyrazach przyswojonych, gdzie wymawianie pojedyńczych spółgłosek zupełnie się ustaliło, piszemy fonetycznie, bez względu na etymologię, spółgłoski pojedyńcze, np. afekt, aluzja, aparat.
Litery pojedyńcze. W wyrazach przyswojonych, gdzie wymawianie pojedyńczych spółgłosek zupełnie się ustaliło, piszemy fonetycznie: Abisynja, afekt [...] suma...
Podwójne spółgłoski wymawiają się w języku portugalskim zupełnie tak, jak pojedyncze; wyjmuje się tylko rr, które brzmi mocniej od pojedynczego r.
Stosunki fonetyczne myślenia językowego polskiego możnaby badać metodą statystyczną, określając procentowo, ile to razy w bieżącej mowie polskiej mobilizuje się ta lub owa kinema lub kinakema, ile razy wchodzi ze strony odbiorczej ta lub owa akusma, jaki jest stosunek liczby spółgłosek pojedynczych do połączeń spółgłoskowych dwufonemowych, trójfonemowych itd., jaki jest stosunek liczby kinem i akusm do liczby fonem, liczby fonem do liczby zgłosek czyli sylab, liczby sylab do liczby wyrazów fonetycznych itd.
Podwójną spółgłoskę zachowujemy w wyrazach obcych tam, gdzie się ją powszechnie wymawia, a zatem np. willa, bulla [...] zresztą zgodnie z wymową pisze się pojedynczą spółgłoskę np. aluzja, iluzja.
Spółgłoski podwójne brzmią jak pojedyńcze (oprócz rr), n. p. elle (éle, on), exaggero (ézaziéru, przesada), progresso (progresu, postęp) i t. d.