Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

imię szczególne

Hasło w cytatach: imie sczególné, imie szczegulne, imiona szczególne, sczególné imiona
Język: polski
Dział: Leksykologia (współcześnie)

Cytaty

Imiona są wielorakie. Nomen substantivum: Imie istotne, krocej: Istotnik, albo Rzeczownik. Nomen Adjectivum: Imie przyrzutne, przymiotne, krocej Przymiotnik. Nomen proprium: Imie własne czyli szczegulne. Nomen appellativum: Imie nazowne, mianowne, czyli pospolite. Nomen gentile, gentilitium: Imie Narodowe, Rodowe.

I. Co do wielkich głosek:

Piszą się one: 1) Na początku każdego pisma. 2) Na początku periodów. 3) Na początku każdego wiersza poetycznego. 4) W imionach szczególnych Bogów, Aniołów, ludzi, urzędów, części świata większych i mniejszych, nauk i kunsztu, np. Bóg, Jowisz, Michał, Wojewoda, Europa, Polska, Grammatyka, Malarstwo i t. d.

Imiona od różnego swoiego znaczéniá, różne mają sobie od Grammatyków nadané nazwiska, jako to są: włásné czyli sczególné, jednę rzecz sczegolnie i włáśnie znaczącé, np. Wilno, Litwa.

Sczególné czyli włásné Imiona, 4.

Imiona [...] pojedynczej, tylko i szczególnej rzeczy służą, czyli, co toż samo jest, szczególne wyobrażenie zawierają: np. z Imion ludzkich Jan, Piotr, Stanisław i t. d. każde jednę tylko i szczególną osobę wyraża, która się tym imieniem, zowie: z nieżywotnych Imiona miast, Warszawa, Petersburg, Narodow, Polska, Rossja, Szląsk, Rzek, Wisła, Wołga, Ren, i t. d. każde jednej takoż rzeczy służy: Imiona takie odpowiadające wyobrażeniom szczególnym zowią się szczególne, albo własne.

Wszystkie imiona rzecz. dwojakiego są gatunku: 1) własne czyli szczególne, które jednę szczególnie rzecz znaczą, np. Poznań, Polska, Warta, Gopło, Krępak.

Imiona szczególne mogą się brać w znaczeniu pospolitych czyli ogólnych, a te nawzajem w znaczeniu tamtych, np. Cycero polski zamiast mówca tak sławny w Polsce, jak u Rzymian był Cycero; ojciec poetów zamiast Homer, który najdawniejszym i najsławniejszym jest z poetów.

Imiona własne czyli szczególne, ponieważ jednéj tylko rzeczy służą, nie mogą mieć liczby mnogiéj i nie mogą wyrazić wiele rzeczy, np. Warszawa, złoto, srebro.

Imiona własne czyli szczególne, ponieważ jednéj tylko rzeczy służą, nie mogą mieć liczby mnogiéj i nie mogą wyrazić wiele rzeczy, np. Warszawa, złoto, srebro.

Po imionach ogólnych, czyli pospolitych: jezior, gór, miast, rzék, oceanów i t. d. [imiona] szczególne kładą się często w przypadku 1, i wtedy domyślamy się przymiotnika zwany, a, e, np. w mieście (zwaném) Radom [...].