terminów gramatycznych online
przypadkować (się)
Język: polski
Cytaty
Przypádkują się Rzeczowniki nie przez odmianę przypadków zakończenia, ale przez odmianę przyimków: oto wzór przypadkowania. Przypádek 1. The King Król 2. of the King Króla 3. To the King Królowi 4. The King Króla 5. O! King O! Królu 6. From the King od Króla To samo jest przypádkowanie w liczbie mnogiéj tylko Rzeczownikowi dodaje się s np. the Kings
Szczególna zaś Grammatyka zawiera takie prawidła, które się tylko w jednym języku znajdują, np. jak się w polskim języku stopniuje, przypadkuje, czasuje i szykuje.
Dla imion osob męzkich, gdy się one z uszanowaniem przypadkują; mają one przypadek pierwszy liczby mnogiej na owie, np. Król, Królowie.
Wirgili, Horacy, przypadkują się dwojako: albo Wirgiliusza, Horacjusza, Horacjuszowi, i t. d.; albo też Wirgilego, Horacego i t. d.
O formie piérwszéj. § 23. Do téj formy należą i podług niej przypádkują się wszystkié rzeczowniki żywotné i nieżywotné, rodzaju męsk., a to już ze znaczéniá płci męskiej, już z zakończéniá.
Tak się przypádkują wszystkié mającé przed us spółgłoskę jaką, np. Duvus, Jacobus [...]
Tak się przypadkuje duhitra córka, jatra bratowa, swassa lub swastra siostra it.d.
Imiona Francuzkie nie odmieniają swego kończenia w różnych przypadkach, lecz tylko się same Artykuły przypadkują.
Dlatego trudniéj jeszcze było by przypadkować nazwisko Lanselo, Klero, aniżeli Lancelot, Clairot, trudniéj jest odmieniać w naszym języku przez przypadki Lebrę niż Le Brun.
Odmieniać Rzeczownik w obu liczbach według pytań siedmiu przypadków znaczy przypadkować go.
Rzeczowniki wszystkich trzech rodzajów dają się przypadkować w liczbie mnogiéj podług jednéj odmiany (deklinacji).
Ażeby wiedziéć do któréj delinacyi jakie imię należy, trzeba znać i rozróżniać doskonale wszystkie części mowy, przy tym uważań na ich znaczenie i zakończenie; gdyż właściwie dopiero z tego trojga dostatecznie można osądzić, które imię i podług któréj delinacyi daje się przypadkować.
UWAGA. Dla wprawy w zgadzaniu przymiotników z rzeczownikiem dla przekonania dzieci, że głównie słowo rządzi przypadkami, dobrze jest przypadkować takowe wyrazy z dorobioną do nich myślą, zwracając uwagę na zakończenie przymiotników w trzecim przypadku liczby mnogiéj i w 6m przy rzeczownikach rodzaju męzkiego i nijakiego, a w liczbie mnogiéj przy osobowych i zwierzęcych albo nieżywotnych. (Wyraz lub końcówka będąca cechą przypadku, powinna być podkreślaną).
Oprócz tego podziału na deklinacye, dzielą, się jeszcze w obrębie I, II i III deklinacyi rzeczowniki do nich należne o tyle na podwójne odrębne gromady, że jedne z nich przypadkujemy podług pierwszego, drugie podług drugiego wzorca.
Rzeczowniki paw, drop, drób, ołów, Wrocław, Jarosław [...] obecnie się także przypadkują podług tego wzorca koń.
Podług Zajimków i tych wszystkich wzorów powyżej, przypadkują się wszystkie Jmiona i nazwiska, tudzież godności i urzęda kończące się na y, i, i wyjątkowo dzia.
Liczebnik sto, jeżeli należy do rzeczownika, ma odmianę liczebnika; gdy jest zaś sam, wtedy jako rzeczownik, przypadkuje się podług formy rzeczownika rodz. nijakiego (dzieło).
Tołsty, Gorki, Czorny, ale je nawet przypadkujemy, jako rzeczowniki: Tołstoja, Tołstojowi.