Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

imperativus

Hasło w cytatach: imp., imper.
Język: polski, łaciński
Dział: Fleksja (współcześnie)

Cytaty

Wymówienie tej dwugłoski w imperatiwie musiało być z przewagą przycisku i tonu na a [...] i dlatego to oddziałała ona na poprzedzające d tak, jak gdyby to była zwyczajna, z i + a powstała dwugłoska.

Greczyzna posiadała wprawdzie w swoim "imperat. aoristi II" i formy urabiane na podstawie czystych pierwiastków: nie można jednak tego być pewnym, czy ta wyłącznie grecka pozycya nie została dotworzoną późniéj dopiero i na tamtejszym już gruncie, porówno np. z imperatiwem aoristi I i imperat. perfecti, niewątpliwie nabytkami późniejszéj daty.

OPTATIVUS jako tryb obok Indicatiwu i Imperatiwu w konjugacyi już trzeci.

Prawdziwy bowiem Imperativus, o którymeśmy w § 426 wspomnieli, wyszedł odwiecznie z używania tak w słowiańskich, jak i w litewskim języku.

Oto na wsch. od Suwałk, zwłaszcza na niemazurzącym, a więc świeżym skrawku koło Sejn, pewne kategorje gramatyczne zachowały resztki ruchomego akcentu, mianowicie w compar. adv. da'vńei ̯ pren'ʒei ̯, imp. podai ̯, praeter. do'stał, 2 pl. praes. rob'ic'e, połączenia do'iiχ ‘do nich’ [...].

Na północy utrzymują się wargowo-podniebienne nawet na końcu wyrazu, coprawda tylko tam, gdzie wspiera je palatalna innych form paradygmatu, nigdy więc w imper., brzmiącym stale kup [...].