terminów gramatycznych online
sposób rozkazujący
Język: polski
Cytaty
Imperativus Modus apud Grammaticos, quae aliis imperamus, ut aliquid agant, vel patiantur. Priscian. Diomed. προστακτική ἔγκλισις [prostaktikḗ égklisis]. Roskázujący.
Wie vielerley sind die Weysen? Sechserley. 1. Die weise anzuzeigen, [Indicativus Modus] Sposob Ukázujący. [...] 2. Die Weise zu gebieten, (Imperativus) Rozkázujący. [...] 3. Die Weyse zu wünschen, [Optativus] Zycząćy. [...] 4. Die Machtweise [Potentialis] Sámowładny. [...] 5. Die Weise zufügen, [Conjunctivus] Złączájacy. [...] 6. Die Weise zu Endigen, [Infinitivus] Nieokreszony, oder die Weise das Zeitwort zu schliessen.
Die Weysen / Sposoby. [MODI] Die Weysen deß Zeitwortes / bey den Pohlen sind Sechserley. 1. Die Weyse anzuzeigen [Indicativus Modus] Sposob ukázujący/ wormit man etwas schlechter Massen anzeiget/ als: Cżytám ich lese [...]. 2. Die Weyse zu gebieten / [Imperativus] Rozrozkázujący[!]/ wodurch ich gebiete/ als: Cżytaj liß du [...]. 3. Die Weyse zu wünschen [Optativus] Zycżący / wormit man wünschet / als: Bodáy bym czytał / wolte Gott daß ich lese [...]. 4. Die Machtweise [Potentialis] Sámowładny/ welcher dieses Wörtlein nachgesetzet werden: bym / byś / by und w. als: Cżytałbym ich wolte lesen. 5. Die Weise zu fügen [Conjunctivus] Złącżájący/ welche sich muß richten nach den Nachfolgenden Wörtern als: Gdy cżytam weil ich lese. 6. Die Weise zu Endigen [Infinitivus] Nieokreszony / oder die Weise das Zeitwort zuschlüssen/ da man von keiner gewisser Zeit oder weise etwas vermeinet/ als: Czytáć lesen / Dáć geben [...]
Sposobow skończonych w języku Włoskim są cztery. [...]
Imperativus Rozkázujący ktorego roskázująć co uzywamy, jáko: Leggi tu czytaj ty, Scriva lui niech on pisze, Dittino loro niech oni przepowiedáją.
Nieográniczonego sposobu zázywamy podczász miásto rozkázującego sposobu, jáko to. Non parlare nie gadaj.
Rozkazujący sposob znáczy ákcyą słowa rozkazując, álbo zákazując. v. g. chante, śpiewaj [ʃpiewaj].
Sposób po Fr. le mode jest przymiot, przes który sie wyraża, czyli słowo po prostu co znáczy, czyli z jáką kóndicją, álbo przyłączęnięm. Po prostu znaczy skázując, roskázując, álbo niedeterminując. Zkąd nástáje sposób skázujący, roskázujący, i nieskóńczóny.
Sposób Roskázujący. L'Impératif.
Akcyja może bydź uczyniona piącią sposobami, jako to skazując, rozkazując, żądając, przyłączając, niedeterminując, a te sposoby zowią się.
Skazujący, roskazujący, żądający, przyłączający, niedeterminujący, lub nieograniczony.
Indicativus, Imperativus, Optativus, Subjunctivus, Infinitivus. Indicatif, Imperatif, Otpatif, Subjonctif, Infinitif.
Rozkazujący sposob znaczy akcją słowa rozkazując, albo zakazując. v. g. chante, śpiewaj; ne chante pas, nie śpiewaj [...].
L' Imperatif, Roskazujący.
Imperativi Praesens abo sposob roskazuiący
Rozkazujący sposob. Gram. der Impera<ti>vus. Gramm. l'impératif.
Sposobow iest cztery. Skazuiący, Roskazuiący, Złączaiący y Nieskończony.
Po Sposobie Rozkazuiącym kładzie się zawsze Spadek Mianuiący np. Geh du dahin idź ty tam.
P. Co to jest Sposob Roskazujący? O. Jest kształt wyrażenia przez słowa roskazu, rady, proźby lub napomnienia. [...]
P. Czemu Roskazujący sposob tylko drugą ma osobę? O. Bo nikt sam sobie rozkazywać nie może [...]
ROSKAZUJĄCY I. Godź, godźcie. ROSKAZUJĄCY II. Pogodź pogodźcie.
Koniugacya jest odmienianie słow w ostatnich sylabach, przez sposoby i czasy. Sposoby te cztery: Skazujący, Roskazujący, Złączający i Nieskończony.
Daleko więcej rodzimego słownictwa gramatycznego zawierał z natury rzeczy przeznaczony dla Szkoły Rycerskiej podręcznik W. Szylarskiego [...].
Coniugatio — koniugacyja: genus activum — gatunek działający, reflexivum — ściągający się, passivum — cierpiący, modus indicativus — sposób skazujący, coniunctivus — złączający, imperativus — rozkazujący, infinitivus — nieskończony, nieograniczony (s. 17).
Sposob Roskazujący [...] Bądź ty. Bądźcie wy.
Przez Sposob Roskazujący, wyraża się roskaz, rada lub proźba, jako: unikaj złego, czyń dobrze, strzeż się tego, pamiętaj o mnie. Dlatego ten Sposob ani pierwszej osoby, ani czasu przeszłego nie ma; bo jako sam sobie nie może roskazywać, tak też ani komu tych rzeczy, ktore się już stały.
Sposob Rozkazujący. Impératif [...]. Aie miej.
P. Co to jest Sposob Rozkazujący? (l’Impératif,) O. Jest to kształt, ktorym Czynosłowa znaczą rozkaz, proźbę, upomnienie.
Sposobow iest cztery. Skazuiący, Roskazuiący, Złączaiący, y Nieskończony.
Sposobów jest trzy (Modi tres): Skazujący (indicativus), пишу piszę [...] Roskazujący (imperativus), пиши pisz.
Roskazujący terazniejszy pochodzi od terazniejszego skazującego.
Roskazujący przyszły jednokrotny pochodzi od przyszłego jednokrotnego skazującego z uderzeniem na ostatnej sylabie przez przemienienie litery У na И: дерзну odważę się, дерзни odważ się [...] Roskazujący przyszły doskonały, staje się z roskazującego terazniejzego, i z przekładania, które przydane bywa do przeszłego i przyszłego doskonałego: na przykład: напиши napisz.
Sposób roskazujący. будь, ты будь, bądź.
Modi verborum, sive conjugationum formae. Sposoby, czyli Tryby. Gramatyka Polska liczy ich tylko cztery, to jest 1. Modum indicativum, Sposob wskazujący, czyli oznajmujący. 2. modum imperativum, sposob rozkazujący. 3. modum optativum, sposob żądający. 4. modum infinitivum, sposob nieograniczony, czyli bezokoliczny. Łacińska ich więcej rachuje, jako to: modum Conjunctivum, Subjunctivum, Gerundivum, Potentialem etc.
Modi sunt septem. Sposobow jest siedm, [I]ndicativus, Ukazujący, Imperativus, Roska[z]ujący, Subjunctivus, Złączający, Optativus, Żądający, Potentialis, Mogący, Permissi[v]us, Dopuszczający, et Infinitivus, i Nieograniczony.
Drugi raz objawiamy, że koniecznie chcemy: aby się coś spełniło; i to się zowie sposobem rozkazującym.
Sposób rozkazujący oznacza stan lub działanie na jaw wystąpić mające, a dlatego pewnemu podmiotowi przykazane; np. bądź! (ty), piszmy! (my), wierzcie! (wy). Sposób ten wyrażać może skłanianie, prośbę, napomnienie, przestrzeganie, rozkaz, zakaz.
Sp. rozk..
Spos. rozkazujący.
Sposób rozkazujący wywiéść się daje ze sposobu bezokolicznego; jego cechą jest j, bądź wyraźne, bądź w zmiękczeniu przegubu tkwiące.
Sposób, obu, lm. oby, m. [...] 9) = gram. tryb. Sposób oznajmujący, rozkazujący i bezokoliczny.
[…] W drugiém podmiotowi róża rozkazujemy, aby kłóła, ale ta czynność jeszcze nie jest wykonaną. Taki sposób wyrażenia, w którym rozkazujemy, a także wzywamy, prosiemy, błagamy, nazywa się rozkazującym.
Praktyczny rezultat tego powoływania się na mistrza stanowi u Dobrackiego obok posługiwania się nowożytnymi terminami także ich słownik niemiecko-łacińsko-polski, zawarty w jednej edycji drugiego wydania jego gramatyki.
Terminologia [...].
Coniugatio — sprzężenie: genus activum — rodzaj sprawujący, passivum — cierpiący, modus indicativus — sposób mianujący, ukazujący, pokazujący (wyd. 1. s. 138), coniunctivus — złączający, imperativus — rozkazujący, infinitivus — nieokreszony, kończący.
Zupełnie inaczej wygląda ona w gramatyce włoszczyzny A. Styli [...].
Coniugatio — złączanie, złączenie (s. 65), staczanie, koniugacyja: genus — rodzaj, verbum activum — czyniące, reciprocum — które z przykładaniem namiestnictw [...] się formuje, passivum — przyjmujące, modus indicativus — pokazujący, coniunctivus — przyłączający, imperativus — rozkazujący, infinitivus — nieskończony, nieograniczony (s. 65).
Nie spełniała tych postulatów nie w tym zresztą celu wydana gramatyka F. Menińskiego. Zrealizował je dopiero F. D. Duchênebillot.
Terminologia [...].
Coniugatio — koniugacyja, złączenie (s. 63): verbum activum — czyniące, passivum — cierpiące, modus indicativus — sposób skazujący, coniunctivus — przyłączający, złączający (s. 65), imperativus — rozkazujący, infinitivus — niedeterminujący, nieograniczony.
Przeprowadzona jej krytyka w stosunku do Duchênebillota budzi ciekawość, jak wyglądała ona u samego Malickiego, bo każe się spodziewać u niego i pod tym względem szeregu zmian.
Terminologia. Litera vocalis — wokala [...].
Coniugatio — koniugacyja [...], modus indicativus — sposób skazujący, indykatyw (s. 118), coniunctivus — przyłączający, konionktyw (s. 118), imperativus — rozkazujący, imperatyw (s. 47), infinitivus — nieskończony, nieograniczony, infinityw (s. 161).
Z języków nowożytnych wiek Oświecenia przynosi znaczne zainteresowanie językiem niemieckim, stąd zaczynają się pojawiać liczne przeróbki gramatyki J.K. Gottscheda [1766]. Już najstarsza z nich posiada nawet słownik terminologii rodzimej [...].
Coniugatio — koniugacyja: genus activum — gatunek działający, reflexivum — ściągający się, passivum — cierpiący, modus indicativus — sposób skazujący, coniunctivus — złączający, imperativus — rozkazujący, infinitivus — nieskończony.
Najlepsze jednak świadectwo spopularyzowania się już rodzimej terminologii gramatycznej, i to po szkołach, daje konsekwentnie ją stosująca gramatyka francuszczyzny S. Nałęcz-Moszczeńskiego [...].
Coniugatio — sposobienie, nakłonienie: verbum activum — dzielne, reflexivum — obojętne, wsobne, passivum — biorne, modus indicativus — sposób ukazujący, coniunctivus — złączający, przyłączający, łączący, imperativus — rozkazujący, każący, infinitivus — nieograniczony.
Dla rosyjskiego napisał go [podręcznik] M. Lubowicz [...] .
Coniugatio — sprzężenie: genus activum — gatunek czyniący, reflexivum — odwrotny, passivum — cierpiący, modus indicativus — sposób skazujący: coniunctivus — złączający, imperativus — rozkazujący, infinitivus — nieskończony.