Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

coniunctivus

Hasło w cytatach: conjunctiv, conjunctivus, koniunktywus
Język: polski, łaciński
Dział: Ogólnojęzykowy (współcześnie)

Cytaty

Pod Coniunctivusem, jest też utájony, Optativus Modus, Potentialis, i Concessivus, ktore nic innego nie są, jedno tenże sam Coniunctivus, ktory dopiero zowie się Optativus, gdy przed niem kłádziemy Utinam, álbo inne jákowe temu podobne zadości słowko. Dopiero się też zowie Potentialis i Concessivus, kiedy się wykłada przez te słowká: Possum mogę Volo, chcę, debeo powinienem.

Ta I osoba trybu rozk. jest w sanskr. jak wiadomo Conjunctiwem, a tego cechą było a; owoż w téj formie stanowi to a raczéj cechę trybu.

W niektórych jezykach był obok Optatiwu jeszcze i Conjunctivus jako tryb mający własny swój zakres, choć z tamtym dość blisko spokrewniony.

W konj. łać. Iszéj odgrywa optat. rolę znowu conjunctivu: amēm, amēs itd. powstałe z ama¦im.

Z przynależnych do kategoryi niniejszéj , oprócz już wymienionych powyżéj form takich, wspomnę tu tylko o przestarzałych t.zw. "conjunctiwach praesens lub też perfecti", które rzeczywiście były Optatiwami II formacyi.

§. 835. Terminologia naukowa, w każdym prawie przedmiocie, obficie się posługuje wyrazami obcymi, które w tym ciasnym tylko będąc używane zakresie, właśnie przeto mało się dotąd i w części tylko spolszczyły. Tak np. użyto i w niniejszém dziele wyrazów genitivus, conjunctivus, optativus, diftong, participium, aoristus itd. a w dalszych formach albo skłonnikach „diftongowy, participialny, genitiwu, w optatiwie, z infinitiwem"...

Więcej ich [terminów] można znaleźć u K. Cellariusa [...].

Coniugatio — koniugacyja: modus indicativus — indykatyw (s. 133), coniunctivus — koniunktywus (s. 39), infinitivus — infinitywus (s. 2), persona — persona, osoba (s. 41).