Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

wyraz dopełniający

Hasło w cytatach: dopełniające, dopełniający wyraz, wyrazy dopełniające
Język: polski
Dział: Składnia (współcześnie)

Cytaty

Przy głównych częściach zdania, mogą się znajdować wyrazy okréślające (опредѣлительныя слова) i dopełniające (дополнительныя). Wyrazy te tworzą części zdania podrzędne (второстепенныя части).

Pragnący szczęśliwego bytu dla siebie, nie powinien szkodzić bliźniemu. Szczęśliwego bytu dla siebie jest dopełnienie przedmiotu zdania pragnący; szkodzić dopełnia opowiednik nie powinien; przymiotnik bliźniemu jest dopełnieniem dopełniającego wyrazu szkodzić, i z nim razem tworzy dopełnienie złożone.

Przypadki dzielą się na niezależne (прямые падежи) i zależne(косвенные). Do piérwszych liczą się przypadek lszy i 5ty, gdyż wyrazy w nich położone, nie są zależne czyli rządzone od innych. Do ostatnich zaś należą wszystkie inne przypadki, oprócz 1go i 5go; w nich bowiem kładą się wyrazy dopełniające czyli zawisłe od innych.

Wyraz dopełniający. Jest to rzeczownik w różnych przypadkach użyty, dopełniający całéj myśli, a do pojedynczych wyrazów nie odnoszący się wcale.

Wszystkie te wyrazy dodatkowe nazywają się pobocznemi częściami zdania i one albo określają bliżej wyrazy główne (stróż jaki? nocny) albo dopełniają myśl naszę (ludzie żegnają kogo? co? dzionek) i dlatego nazywają się wyrazami dopełniającemi i określającemi.

Второстепенныя части составляют слова: дополнительныя, dopełniające; определительныя, określające, и обстоятельственныя okolicznościowe.

Jeżeli orzeczenie myśli wyrażone jest orzeczeniem zdania, złożonym z kilku wyrazów, to ze względu gramatycznego (składniowego) najważniejszy z tych wyrazów uważamy za orzeczenie właściwe, a resztę wyrazów orzeczenia nazywamy wyrazami określającymi lub dopełniającymi orzeczenie właściwe.