wyobrażenie

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Szum/1809
• DwBg/1813
• Rew/1845
• Kurh/1852
• Szt/1854
• Mał/1879
• Jes/1886
• Rozw/1923

Każdy a przeto i polski język składa się z wyrazów. B. Wyrazy nasze, co do swej natury, są głosami przez usta wydanemi; co do znaczenia zaś, są znakami rozmaitych wyobrażeń naszych, np. papier, pióro, kwiat, człowiek, Bóg i t. d.

Ostatnim słoworodém jest tworzénié nowych wyrazów; wolność atoli ta, má pewné granice i reguły, to jest: 1) żeby wyráz jak nájpráwdziwiéj znaczył wyobrażénié swojé; 2) żeby znaczył jak nájjaśniéj i nájzrozumialéj dlá każdégo [...] 3) żeby wyráz nowy, był i z ojczystégo języka wzięty, i na wzór inszych znajomych wyrazów utworzony.

Jakkolwiek Składnia szyku jest dwojaka, to jest: szyk wyrazów przekładanych, i nieprzekładanych, czyli naturalny i Grammatyczny; ściśle jednak biorąc, jeden tylko jest szyk wyrazów, i te w takim porządku iść powinny, w jakim idą wyobrażenia w myśli; przełożenie bowiem wyrazów zmienia i myśl zarazem.

Był człowiek, który dowodził, że nauki są szkodliwe. [...] W trzecim podobniéż słowo być położone na początku; bo tu nie tyle nas zajmuje wyobrażenie człowieka lub jego własności, jak to, że się mógł znaleźć podobny człowiek.

Wyobrażenie i znaczenie myśli.

Z głosek i syllab powstają wyrazy. Każdy wyraz wyraża jakieś wyobrażenie, obecne w myśli mówiącego. Ponieważ zaś wyobrażenia nasze rozlicznej są natury, stąd też i wyrazy różnią się znaczeniem między sobą.

Obraz książki w myśli nazywa się wyobrażeniem książki.

W podobnyż sposób, wyjaśnić wyobrażenie osoby np. ojca, matki, brata i t. d.

Głoski są to twory czyli wyobrażenia psychofonetyczne, płynne, jak wszelkie twory psychiczne, to znaczy nie mają stałych i niewzruszonych granic, nie mają ściśle i stale zakreślonego niejako obwodu swego ciała, a powtóre są to wyobrażenia złożone, znowu jak wszelkie wyobrażenia. Bliższy wywód tego tu nie należy, tylko stwierdzenie, że głoska jest tworem złożonym z całego szeregu składników (cech) t. j. wyobrażeń szczegółowych, a z drugiej strony pojęciem gatunkowem, nie jednostkowem, bo powstaje z całego szeregu jednostkowych, konkretnych wyobrażeń.