wyobrażenie

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Kop/1783
• L/1807–1814
• Szum/1809
• DwBg/1813
• Rew/1845
• Kurh/1852
• Szt/1854
• Mał/1879
• Jes/1886
• BdC/1915
• Rozw/1923
• Łoś II/1925

Jeżeli jest wyráz z cudzoziémskiégo języka przyswojony, dowiédzmy się w Słowniku, co za wyobrażénié má do siebie przywiązané, np. Aniół, znaczy z Greckiégo Posłaniec [...].

Kiedy ludzie mało rzeczy znali, czyli kiedy mało mieli wyobrażéń, znaków téż tychże wyobrażéń niéwielé potrzebowali.

WYRAZ, -u, m., [...]. – §. Wszelki głos człowieczy, wyrażający jakiekolwiek wyobrażenie, zowie się wyrazem. Kpcz. Gr. 1, p. 60 [...]. Wszelki wyraz mowny znaczy jakieś wyobrażenie myślne. Kpcz. Gr. 3, 5.

Każdy a przeto i polski język składa się z wyrazów. B. Wyrazy nasze, co do swej natury, są głosami przez usta wydanemi; co do znaczenia zaś, są znakami rozmaitych wyobrażeń naszych, np. papier, pióro, kwiat, człowiek, Bóg i t. d.

Ostatnim słoworodém jest tworzénié nowych wyrazów; wolność atoli ta, má pewné granice i reguły, to jest: 1) żeby wyráz jak nájpráwdziwiéj znaczył wyobrażénié swojé; 2) żeby znaczył jak nájjaśniéj i nájzrozumialéj dlá każdégo [...] 3) żeby wyráz nowy, był i z ojczystégo języka wzięty, i na wzór inszych znajomych wyrazów utworzony.

Jakkolwiek Składnia szyku jest dwojaka, to jest: szyk wyrazów przekładanych, i nieprzekładanych, czyli naturalny i Grammatyczny; ściśle jednak biorąc, jeden tylko jest szyk wyrazów, i te w takim porządku iść powinny, w jakim idą wyobrażenia w myśli; przełożenie bowiem wyrazów zmienia i myśl zarazem.

Był człowiek, który dowodził, że nauki są szkodliwe. [...] W trzecim podobniéż słowo być położone na początku; bo tu nie tyle nas zajmuje wyobrażenie człowieka lub jego własności, jak to, że się mógł znaleźć podobny człowiek.

Wyobrażenie i znaczenie myśli.

Z głosek i syllab powstają wyrazy. Każdy wyraz wyraża jakieś wyobrażenie, obecne w myśli mówiącego. Ponieważ zaś wyobrażenia nasze rozlicznej są natury, stąd też i wyrazy różnią się znaczeniem między sobą.

Obraz książki w myśli nazywa się wyobrażeniem książki.

W podobnyż sposób, wyjaśnić wyobrażenie osoby np. ojca, matki, brata i t. d.

Elementy myślenia językowego są wyobrażeniami.

Głoski są to twory czyli wyobrażenia psychofonetyczne, płynne, jak wszelkie twory psychiczne, to znaczy nie mają stałych i niewzruszonych granic, nie mają ściśle i stale zakreślonego niejako obwodu swego ciała, a powtóre są to wyobrażenia złożone, znowu jak wszelkie wyobrażenia. Bliższy wywód tego tu nie należy, tylko stwierdzenie, że głoska jest tworem złożonym z całego szeregu składników (cech) t. j. wyobrażeń szczegółowych, a z drugiej strony pojęciem gatunkowem, nie jednostkowem, bo powstaje z całego szeregu jednostkowych, konkretnych wyobrażeń.

§ 351. Zasadniczem znaczeniem rzeczownika jest to, że służy on jako symbol językowy, czyli jako nazwa pojęcia lub wyobrażenia pewnych przedmiotów, rzeczy.

Drugą przyczynę tworzenia przenośni stanowi to, że przenośnia, zwłaszcza świeża, ma szczególną wyrazistość i zdolność konkretyzowania, obrazowania pojęcia, czyli wyraz wtedy staje się symbolem wyobrażenia.