terminów gramatycznych online
supinum
Język: łaciński
- Amo: Don/1595
- Audio: Don/1649
- Chapitre II. Des verbes / Rozdział II. De verbo: Fook/1768
- Chapitre V. De la convenance de l'adjectif avec le substantif / Rozdział V. O stosowaniu się adiectivi cum substantivo: Fook/1768
- De Etymologia: Mora/1592
- De verbo: Stat/1568
- Exempla coniugationum sequuntur: DonCul/1560
- Formationes: Don/1795
- O Słowie: Malin/1869
- O imieniu i jegoż przypadkach: Sty/1675
- Składnia: Łaz/1861
- Sum: Don/1649, Don/1595
- Syntaxis: Woy/1690
- Słownik: Bart/1544 , Kn/1644 (I wyd. 1626), Mon/1780
- Verborum Coniugatio: Cell/1725
- Zdanie dziewiąte: Klecz/1767
Cytaty
KONIECZNY gram. Konieczne (Nom. plur. n.) supina verba in grammatica R H1 (mp); Konieczne (Nom. plur. n.) supina verba RN (k. tyt.); Konieczne (Nom. plur. n.) verba supina RN (k. tyt.);
KONIECZNY gram. Konieczne (Nom. plur. n.) supina verba in grammatica R H1 (mp); Konieczne (Nom. plur. n.) supina verba RN (k. tyt.); Konieczne (Nom. plur. n.) verba supina RN (k. tyt.);
Supina, amatum amatu.
SUPINA. Visum, Ito visum, /Widzieć. Visu, Dignum visu, Godna rzecz widzenia vel aby ją widziano. [...] Haec autem gerundia et supina Latinorum sunt. Poloni illis carent.
Unde nascuntur [id est formantur] Frequentativa? Quaedam formantur à Supino primitivi.
Unde dicta sunt Supina? Quòd ante se casum non habeant: Ut, Eo quaesitum fratrem, [idę szukáć brátá.] Eo salutatum amicos, [idę náwiedzáć przyjacioły.] Spectatum ludum, [idę pátrzáć na gry.] Turpe dictu, [Szkaráda rzecz do wymowienia.]
Noszące álbo ucześne słowá są te, miłowánia, miłowániu, miłowániu. Koniecznie miłowáć ku miłowániu.
Gerundia vel participialia verba sunt haec, amandi amando amandum. Supina amatum amatu.
Noszące álbo uczesne słowá są te, bywánia bywájąc bywániu. Koniecznych nie ma.
Gerundia vel participialia verba sunt haec essendi essendo essendum. Supinis caret.
Supinum. Supina apud Grammaticos Priscian. Probum, sunt Verba sine personis & numeris, ideoque, Infinitis sociantar. Participialia verba vocat Priscian. & Donat. Nomina Augustin. Saturnius. Suntque duo in V m activae significationis. ut Eo visum, i. ut videam, ad videndum. In V passivae. ut dignus visu, i. videri, ut videatur. Haec à nominibus non differre censet Priscian. intellige saltem in quibusdam. Carent ijs Graeci & Poloni.
Supina, auditum auditu.
Konieczne/ku słuchániu ku słuchaniu.
Gerundia vel participialia verba sunt haec essendi essendo essendum. Supinis caret.
Noszące ábo uczesne słowá są te/ bywánia bywájąc bywá.[niu]. Koniecznych nie ma.
DE GERUNDIIS SUPINIS et PARTICIIPIS.
Supinum in um explicamus per infinitivum, e. g. eo cubitum idę spać&c. Nonnumquam per particulam áby vel żebyut & praeteritum verbi, cuius est supinum.
Od Supinum, pochodzi in Activo, jedynie tylko Futurum Infinitivi i Participii, a záś in Passivo, pochodzą wszystkie Praeterita Perfecta, Plusquamperfecta, Futurum Coniunctivi, i Infinitivi.
Mało nam nie dostaje, żebyśmy Łacińskiej mowie wyrownali, bo tylko Gerundia, supina, Imperativi tertiae personae, Passiva impersonalia rzetelnie, i według łacińskiego kształtu wyłożyć mogli.
De ce même verbe on a un autre nom substantif hétéroclite. Nom. amatum, (gen. manque), Dat. amatu, au lieu d'amatui. Ac. amatum, Abl. amatu, qu'on appelle communement supin. Si à l'Abl. on ajoute la sillabe rus on a le participe en rus, amaturus, amatura, amaturum.
[...]
Od tego słowa pochodzi także inne nomen substantivum anomalum, Nom. amatum, Gen. niema, Dat. amatu (zamiast amatui), Acc. amatum, Abl. amatu, ktore pospolicie zowią Supinum. Jeżeli do ablativum przyda się syllaba rus, będzie participium na rus, amatu, amaturus, amatura, amaturum.
Nous avons dit vers la fin de la Conjugaison du verbe Amo, que les participes, les supins, et les Gérondifs sont de simples noms adjectifs, et substantifs tirés des verbes.
[...]
Mowiliśmy przy końcu koniugacji słowa Amo, że Participia, supina i gerundia są nomina substantiva i adiectiva pochodzące od werbów.
Supinum: Słowo u Łacinnikow uczestnicze (verbum participiale) inni go Imieniem uczestniczym (nomen participiale) zowią. Grecy i Polacy takoż go nie znają, lecz miasto niego innych wyrazow swojskich zażywają.
Principia formationum sunt tria, Początki formacyj są trzy, scilicet, to jest, Praesens, Teraźniejszy czas, Praeteritum, Przeszły, et Supinum, i Konieczny.
[...] Nie skracają się zdania: 1. Gdy cel lub zamiar wyrażają, ale w tym razie może się kłaść tryb bezokol. zamiast starego imiesłowu, jeżeli oba zdania mają ten sam podmiot, np. Mieszkam dlatego na wsi, abym sam sobie gospodarstwa doglądał=aby sobie gospodarstwa doglądać. Wyjątkiem jest tu naśladowanie łacińskiego supinum po czasownikach ruch wyrażających, np. Przyjdzie sądzić żywych i umarłych [...]. Ale, gdy dla dobitniejszego wyrażenia celu do czasowników: idę, przychodzę, przyjeżdżam dodajemy słowo dlatego, wtenczas nie skraca się zdanie celowe, np. Idę tam tylko dlatego, aby się przypatrzyć.
[...] Końcówka ć, będącá zbitką spółgłosek tj [...], zostaje co do pogłosu t w etymologicznym związku ze sanskrycką końcówką trybu bezokolicznego tum i s końcówką tum łacińskiego supinum. Co do pogłosu cáłkowitego ti, odpowiadá ona żeńskiemu pogłosowi ti sanskryckich rzeczowników żeńskich [...].
Tryb bezokoliczny w gramatyce naszéj, jako z rodu swego rzeczownik słówny, który prof. Małecki nazywá wyrazem bezokolicznym, powinienby się włáściwie nazywać jimiesłowem bezokolicznym, albowiem w saméj rzeczy tak zwane łacińskie supina, których pogłos jest jimiesłowowy, tłumaczym na nasz język trybem bezokolicznym [...]; i na odwrót tryby bezokoliczne niektórych języków tłumaczym na nasz język jimiesłowem [...].