Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

litera zgodnobrzmiąca, zgodnobrzmiąca, zgodno-brzmiąca

Hasło w cytatach: zgodno-brzmiące, zgodnobrzmiąca, zgodnobrzmiąca litera
Język: polski
Dział: Fonetyka (współcześnie)
  • III. Krystalizowanie się polskiej terminologii gramatycznej w czasach Oświecenia: Kor/1961
  • O nauce dobrego pisania i czytania: Lub/1778
  • O słowie: Lub/1778

Cytaty

Dzielą się Rossyjskie Litery na Samobrzmiące (Vocales), Zgodno-brzmiące (Consonantes) i Nieme (Mutae). [...] Zgodno-brzmiących dziewiętnaście: Б.В.Г.Д.Ж.З.К.Л.М.Н.П.Р.С.Т.Ф.Х.Ц.Ч.Ш.

Te są: Е.Ю.Я; i w tej bywają dwugłośnemi, kiedy nie leży przed niemi przyprzężona im zgodnobrzmiąca litera: jako to w един, jeden, явно, jawno, юность, młodość; kiedy zaś mają przed sobą przyprzężoną sobie zgodnobrzmiącą; wtedy są czyste samobrzmiące; jako to w Серце, serce, люблю, lubię, земля, ziemia.

Proste słowa wtórego sprzężenia kończące się na Ю. z poprzedzającą, bądź samobrźmiącą, bądź zgodnobrzmiącą, w drugiej, małej liczby, i w innych osobach czasu terazniejszego przemieniają Ю. na ИШЪ, ИТЪ, ИМЪ, ИТЕ, ЯТЪ,

Dla rosyjskiego napisał go [podręcznik] M. Lubowicz [...].

Terminologia. Litera vocalis — litera samobrzmiąca, głośna (s. 14), diphthongus — dwugłośna, consonans liquida — zgodno-, spółbrzmiąca (s. 9) płynna, lenis — miękka, fortis — twarda, alternans — odmienna, syllaba — sylaba, accentus — uderzenie (s. 8-9), akcent (s. 14).