Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

litera spółbrzmiąca

Hasło w cytatach: litera społbrzmiąca, litery społbrzmiące, litery spółbrzmiące, społbrzmiąca, społbrzmiące, spół brzmiąca, spółbrzmiąca
Język: polski
Dział: Fonetyka (współcześnie)
  • II. Początki polskiej terminologii gramatycznej. Od Odrodzenia do czasów saskich: Kor/1961
  • III. Krystalizowanie się polskiej terminologii gramatycznej w czasach Oświecenia: Kor/1961
  • O literách włoskich i wymowieniu ich: Sty/1675
  • O nauce dobrego pisania i czytania: Lub/1778
  • O ortografii albo nauce dobrego pisania: Gott/1771, Gott/1774
  • O ortografii albo o nauce dobrego pisania: Gott/1766
  • Register der Kunst⸗Wörter (słownik): Gut/1669
Definicja współczesna

spółgłoska

Cytaty

Mitstimmer / Consonans, Społbrzmiąca.

Konsonantámi záś społ brzmiące lub nieme, te wszystkie insze litery oprocz owych piąćiu [wokał = samogłosek].

Te wszystkie litery są albo samobrzmiące, albo społbrzmiące.

W iednosylabnych zaś słowach, y przed dwiema literami spółbrzmiącymi wymawia się iak polskie e. np: der ten, wer kto, Herr pan [...].

Te wszystkie litery są albo samobrzmiące, albo społbrzmiące, y tak się wymawiaią.

Te wszystkie litery są albo samobrzmiące, albo społbrzmiące, y tak się wymawiaią.

Króciej to w Słowiańszczyźnie, Є̆̇. kiedy się składa z Spółbrzmiącą, wymawia sie, jak E. polskie, same zaś wymawia się jak je, na przykład: Прощєнїє.[w przypisie]

Praktyczny rezultat tego powoływania się na mistrza stanowi u Dobrackiego obok posługiwania się nowożytnymi terminami także ich słownik niemiecko-łacińsko-polski, zawarty w jednej edycji drugiego wydania jego gramatyki.

Terminologia. Litera vocalis — litera samo (sama, s. 158) brzmiąca: diphthongus — dwójbrzmiąca, consonans — spółbrzmiąca.

Zupełnie inaczej wygląda ona w gramatyce włoszczyzny A. Styli [...].

Terminologia. Litera vocalis e, i — litera sama przez się brzmiąca, wokał(a) cienka, subtelna, a, o, u — rubsza, mią(ż)sza, consonans muta — spół brzmiąca, konsonans, konsona (s. 224) niema, lenis — cienka (s. 9—10), fortis — ruba; syllaba — syllaba, accentus — akcent.

Z języków nowożytnych wiek Oświecenia przynosi znaczne zainteresowanie językiem niemieckim, stąd zaczynają się pojawiać liczne przeróbki gramatyki J.K. Gottscheda [1766]. Już najstarsza z nich posiada nawet słownik terminologii rodzimej [...].

Terminologia. Litera vocalis — litera samobrzmiąca, diphthongus — dwugłośna, dyftong (s. 13), consonans — spółbrzmiąca, syllaba — sylaba.

Dla rosyjskiego napisał go [podręcznik] M. Lubowicz [...].

Terminologia. Litera vocalis — litera samobrzmiąca, głośna (s. 14), diphthongus — dwugłośna, consonans liquida — zgodno-, spółbrzmiąca (s. 9) płynna, lenis — miękka, fortis — twarda, alternans — odmienna, syllaba — sylaba, accentus — uderzenie (s. 8-9), akcent (s. 14).

Ciekawostki

W Lub/1778, s. 9 (przypis) w odniesieniu do języka starosłowiańskiego.