Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

litera samobrzmiąca, samobrzmiąca, samo-brzmiąca

Język: polski

Cytaty

LITERAE. Litery, w łácińskim Języku, są też sáme Ktore i u Polakow, wyjąwszy w, y ł: Ktorego łácinnicy nie máją, i, K: ktorego rzadko zázywáją. [...] Dzielą się, ná Vocales, przez się: Sámobrzmiące, A. E. I. O. V. do ktorych też należy, Y, w Słowách z Grecczyzny pochodzących; i ná Consonantes, Wspołbrzmiące, jákowe są inne wszystkie.

Dzielą się Rossyjskie Litery na Samobrzmiące (Vocales), Zgodno-brzmiące (Consonantes) i Nieme (Mutae). Samo-brzmiących jest dziewięć: А.Е.И.О.У.Ѣ.Ю.Я.

[Раздѣляются Россїскїя буквы на самогласныя, согласныя и безгласныя. Самогласныя суть девять: А, Е, И, О, У, Ы, Ѣ, Ю, Я; согласныя девятнатцать: Б, В, Г, Д, Ж, З, К, Л, М, Н, П, Р, С, Т, Ф, Х, Ц, Ч, Ш; безгласныя двѣ: Ъ , Ь. Łomonosow, 1757, § 87.]

Wymawiaią E. jak ciękie O. Co się trafia , gdy która samobrzmiąca litera przemieni się przez skłonienie (Declinatio) lub sprzężenie na E. z uderzeniem.

Samobrzmiące litery często moc sylab mają, jak И. i А. w иной, inny, алой, aloes.

Kiedy rzeczenia stają się z sylab, które z samobrzmiącemi mają dwie, lub więcej zgodnobrzmiących; tedy do następującej samobrzmiącej przypisują się te zgodnobrzmiące, które z nią sprzegają się; a reszta należą do poprzedzającej Samobrzmiącej.

Proste słowa wtórego sprzężenia kończące się na Ю. z poprzedzającą, bądź samobrźmiącą, bądź zgodnobrzmiącą, w drugiej, małej liczby, i w innych osobach czasu terazniejszego przemieniają Ю. na ИШЪ, ИТЪ, ИМЪ, ИТЕ, ЯТЪ,