terminów gramatycznych online
litera dwugłośna
Język: polski
Geneza: ros. двугласныe, двоегласные (Łomonosow § 27, 91)
- III. Krystalizowanie się polskiej terminologii gramatycznej w czasach Oświecenia: Kor/1961
- O nauce dobrego pisania i czytania: Lub/1778
- Słownik: Kn/1644 (I wyd. 1626)
- Wstęp do Gramatyki: SzyGram/1767
Cytaty
Diphthongus, Gr. ὁ ἡ δίφθογγος [ho hē díphthoggos]. duos sonos habens. Diphthongus Grammaticorum, duas vocales in unam syllabam coniungit, duosque habent phthongos: i. sonos, etiam ae oe ei, cum apud Poétas dissolvuntur. Diomed. Dwugłośna literá.
P. Wszakże i jest przez się brzmiąca litera. O. Takie i nie złączone z drugim jest przez się brzmiąca, złączona z drugim tak: ii, albo yi jest dwugłośne.
P. Czy dwie głośne litery mogą się łączyć w jedną syllabę? O. Tak jest, à taka syllaba nazywa się z Greckiego Dyftongiem, to jest: dwugłośną literą, ponieważ z dwoch głośnych składa się.
Z Samobrzmiących stają się Dwugłośne (Diphtongi) i Trzygłośne (Triphtongi). Dwugłośne dzielę na jawne i potajemne.
Samobrzmiących Słowacy liczą, 8. [...] Zaś Ы. Ю. i Ꙗ. są Dwógłośne, składane, Ы. z Ь i І [...] i te są właściwe Dwógłośne Słowakow.
Rossyjskie sylaby stają się z samobrzmiącej litery sprzężonej z zgodnobrzmiącą jedną, lub wielo: дру-же-ство, przyjaźń, albo z jednego dwugłośnego, lub trzygłośnego: ай, ей. Samobrzmiące litery często moc sylab mają, jak И. i А. w и-ной, inny, а-лой, aloes.
Z języków nowożytnych wiek Oświecenia przynosi znaczne zainteresowanie językiem niemieckim, stąd zaczynają się pojawiać liczne przeróbki gramatyki J.K. Gottscheda [1766]. Już najstarsza z nich posiada nawet słownik terminologii rodzimej [...].
Terminologia. Litera vocalis — litera samobrzmiąca, diphthongus — dwugłośna, dyftong (s. 13), consonans — spółbrzmiąca, syllaba — sylaba.
Dla rosyjskiego napisał go [podręcznik] M. Lubowicz [...].
Terminologia. Litera vocalis — litera samobrzmiąca, głośna (s. 14), diphthongus — dwugłośna, consonans liquida — zgodno-, spółbrzmiąca (s. 9) płynna, lenis — miękka, fortis — twarda, alternans — odmienna, syllaba — sylaba, accentus — uderzenie (s. 8-9), akcent (s. 14).