Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

modus subiunctivus

Hasło w cytatach: modus subiunctiuus, modus subjunctivus, subiunctivus, subiunctivus modus, subjunctivus
Język: łaciński
Dział: Morfologia (współcześnie)

Cytaty

MODI. Indicativus, Miłuię. Imperativus, Miłuy. Optativus, Bodaybych miłował. Subiunctivus, Gdybych miłował vel Jeslibym. Infinitivus, Miłowáć. Potentialis, Rzekłby/Robiłby/ Uczyłby.

Quid est [Modus] Subiunctivus? Qui subiicitur alteri parti orationis, nec per se absolvit sententiam, [aliâs Coniuntivus appellatur,].

[Co to jest tryb łączący? To taki, który łączy różne części wypowiedzi, i sam z siebie nie kończy zdania, [zwany inaczej "koniunktiwem"].]

Modi quot sunt? Sex: indicativus, imperativus, optativus, potentialis, subiunctivus et infinitivus.

Aby, żeby, Ut Plaut. Suasit ut ad te irem. | Vti Cicer. Misit literas uti te sibi placarem, ἵνα [hína] cum Subiunctivo, ὡς [hōs] cum Optativo et Subiunctivo. [...] Quì Teren. Effice quî detur. Idem. Non quî argumentum narret, sed quî maledictis respondeat operam abutitur, Donato interprete.

Coniunctivus modus, idem Subiunctivus.

Modi verborum apud Grammaticos, sunt Coniugationum formae, quae varias hominum voluntates & affectus exprimunt. Inclinationes quoque vocat Priscian. Diomed. τὰς ἐγκλίσεις [tàs egklíseis]. Sunt autem praecipui modi quinque Prisci. Diomed. Carisio. Indicativus, Imperativus, Optativus, Subiunctivus, Infinitivus.

Subiunctivus modus apud Grammaticos, Priscian. Diomed. qui cun Adverbio vel Coniunctione subiungitur alteri Verbo, aut ei alterum Verbum, ut sensum impleat. ut Cùm facero, aspicies. Adiunctivum etiam vocat Diomed. Dubitativum, Priscian. Coniunctivum, Servius. ἡ ἔγκλισις ὑποτακτική [hē égklisis hypotaktikḗ].

Modos totidem habent quot Latini: indicativum, imperativum, optativum, subiunctivum, et infinitivum.

Quotienscunque apud Latinos infinitivus pro modo finito ponitur, potestque reddi per particulam quod cum indicativo aut subjunctivo, utimur in omnibus temporibus, pro infinitivo, indicativo modo, accedente particula że.

Sposoby zowią się.

Skazujący, rozkazujący, żądający, przyłączájący, niedeterminujący, lub nieograniczony.

Indicativus, imperativus, optativus, subjunctivus, infinitivus.

Indicatif, impératif, optatif, subjonctif, infinitif.

Verbum, ma cztery Modos, Indicativum, Imperativum, Coiunctivum, Infinitivum: Z ktorych Indicativus z prostá pokazuje i ma wszytkie trzy Personas; Coniunctivus zaś (Subiunctivus) przez pewną Particulam przyłączony bywa, i tákoż ma trzy Personas. Imperativus rozkázuje, i dla tegoż nie ma pierwszej Persony. Infinitivus nie ma żadnej Persony, i dla tegoż názywa się Verbum Infinitum, inne záś Modi zowią się Verbum finitum.

Akcyja może bydź uczyniona piącią sposobami, jako to skazując, rozkazując, żądając, przyłączając, niedeterminując, a te sposoby zowią się.

Skazujący, roskazujący, żądający, przyłączający, niedeterminujący, lub nieograniczony.

Indicativus, Imperativus, Optativus, Subjunctivus, Infinitivus. Indicatif, Imperatif, Optatif, Subjonctif, Infinitif.

Modi verborum, sive conjugationum formae. Sposoby, czyli Tryby. Gramatyka Polska liczy ich tylko cztery, to jest 1. Modum indicativum, Sposob wskazujący, czyli oznajmujący. 2. modum imperativum, sposob rozkazujący. 3. modum optativum, sposob żądający. 4. modum infinitivum, sposob nieograniczony, czyli bezokoliczny. Łacińska ich więcej rachuje, jako to: modum Conjunctivum, Subjunctivum, Gerundivum, Potentialem etc.

Modi sunt septem. Sposobow jest siedm, [I]ndicativus, Ukazujący, Imperativus, Roska[z]ujący, Subjunctivus, Złączający, Optativus, Żądający, Potentialis, Mogący, Permissi[v]us, Dopuszczający, et Infinitivus, i Nieograniczony.