Historical Dictionary
of Grammatical Terms online

tempus praesens
Hierarchy Dzieła

Entry in quotations: praesens, Præsens
Language: łaciński
Area: Fleksja (Today)
  • De PARTIBUS ORATIONIS: Malcz/1687
  • Die Wortforschung [Etymologia] Słowa wykładająca nauka: Gut/1669
  • Nauka o formach (Flexya): Mał/1879

Quotations

Gut/1669, p. 224-225

Die Zeit cżas. [TEMPUS.] Die Zeit ist Fünfferley. 1. Die Gegenwärtige Przytomny/ [Præsens.] 2. Die fast Vergangene nie mal przeszły/ [Imperfectum] 3. Die Vergangene Przeszły/ [Perfectum[] 4. Die Gantzvergangene / Cále przeszły / [Plusqvamperfectum] 5. Die Künfftige / Przyszły [Futurum].

[Czas. Czasów jest pięć. 1. Przytomny/ [Præsens.] 2. Niemal przeszły/ [Imperfectum] 3. Przeszły/ [Perfectum[] 4. Cále przeszły / [Plusqvamperfectum] 5. Przyszły [Futurum].]
Malcz/1687, p. 35

Wie viel Tempora hat das Verbum? Fünffe: Praesens, Die gegenwärtige Zeit. Imperfectum, Die knap vergangene/ Perfectum, Die vergangene. Plusquam perfectum, Die ganz verflossene. Futurum, Die künfftige.

[Ile czasów ma czasownik? Pięć. Praesens, imperfectum, perfectum, plusquamperfectum, Futurum.]
Malcz/1687, p. 36

Das Futurum gebrauchen die Pohlen auff unterschiedliche Weise: 1. Mit dem Verbo Substant. Będę/ und zwar im Masculino, Faeminino und Neutro [...]. 2. Endiget sich das Futurum auff ein am/oder ę/ so wird conjugiret als das Praesens, behält aber doch des Futuri Bedeutung.

[Czas przyszły wyrażają Polacy na różne sposoby: 1. Czasownikiem będę w rodzaju męskim, żeńskim i nijakim [...]. 2. Jeśli czasownik kończy się na -am lub -ę, to odmienia się jak w czasie teraźniejszym, ale zachowuje znaczenie czasu przyszłego.]
Mał/1879, t. I, p. 263

Czas dzielimy, jak wiadomo, na teraźniejszy, przeszły i przyszły, wedle tego, czy zdarzenie, o którém mówię, odbywa się w téj chwili, kiedy o niém mówię; czy już się przedtém odbyło, czy też ma dopiero nastąpić. [...] Posiada zatem język polski w ogóle cztéry gramatyczne czasy (tempora) na oddanie tych wszystkich względów: 1. CZAS TERAŹNIEJSZY (praesens), np. czynię, idę, słyszę.

Related terms