terminów gramatycznych online
verbum compositum czasownik złożony
Język: łaciński
- Część II. O wykładaniu. & 1. O znamionach grammatycznych (słowniczek łacińsko-polski): Gott/1794
- Część II. O etymologii. O terminach grammatycznych (słowniczek łacińsko-polski): Gott/1766
- Część II. O wykładaniu. § I. O znakach grammatycznych (wykaz terminów, łac. - pol.): Gott/1774
- De Verbo: Men/1649
- Die Wortforschung (Etymologia) Słowá wykładająca náuká: Gut/1668
- Eine kurz⸗gefaßte Grammatica (Krótka gramatyka): Mon/1722
- Etymologia: Rot/1616
- Etymologia (Słoworód): Mał/1863
- Etymologie, oder Wortforschung: Cas/1797
- O Etymologii: Kon/1759
- O długim, lub krótkim Syllab wymawianiu abo de Quantitate: Gott/1762
- O literach: Dudz/1776
- Register (Indeks hasłowy): Mon/1722
- Rozdział VI. O słowie: Kop/1778
- Syntaxis: Cell/1725
- Słownik: Kn/1644 (I wyd. 1626)
Cytaty
Also auch in den Compositis verbis, alß: Wydzieram Ich reisse auß.
De particula in compositis aliquando auget verbi significationem, ut deamo, dealbo, defraudo, deturpo, etc. aliquando minuit, ut dearmo, dehonesto, depretio. aliquando in utramque partem valet, ut desaevio.
Poruczam/committo, poruczył. Przywłaszczam/approprio, przywłaszczył. et similia, quae composita sunt, licet careant simplici verbo.
Denn sie stimmen mehrentheils überein in den jenigen Zeitwörtern, so sich von u anfahen, welche zusammen gestzte [Composita] zu sein scheinen [...].
Compositio vermehret die Bedeutung.
Alle Verba Composita haben ihr eigenes Futurum, dessen Termination überall ist wie ihres Verbi Praesentis simplicis; als przeczytam ich werde durchlesen.
Napisawszy und andere Composita Verba und Participia bedeuten mehr als ihre Simplicia.
Praepositiones, die in Compositis Verbis gebrauchet werden: Do, Dóydę ich werde hingehen.
Owszem wszystkie Verba Composita, mogą tákowem sposobem Casum swoich Práposi[tiej] podczás goło do siebie przyjmowáć. jáko: adire Regem: abesse patria wyjąwszy Attineo, ktore konieczne swoje Ad chce mieć wyrażone.
P. Wielorákie iest Verbum? O. Dwoiákie: Simplex y Compositum.
Verba composita abo słowa z prepozycyi złożone, po których kładnie śię prepozycya, przeciągaią ostatnią syllabę [...].
Verba, Słowa. [...] Composita, składane.
Verba, Słowa. [...] Composita, składane.
Słowa składane (composita) od prepozycyi mają bydź oddzielone, np. Przy-lgnął (lgnę) nie przylegnął, tak, za-rznął, u-czcił, etc.
Kładę, pono [...] Takie Słowa zowią się Niezłożone (simplicia) bo się z kilku wyrazów nie składają. składam, compono [...] Takie Słowa zowią się Złożone (composita) bo się z kilku wyrazów składają.
Verba, słowa. activa, czynne. anomalia, nieforemne. auxiliaria, posiłkuiące. composita, złożone. simplicia, niezłożone.
Daher ist also ein jedes Zeitwort 1) Einfach Simplex Verbum, als: prać, pilnować, waschen, hüten. 2) Ein zusammengesetztes Verbum Compositum, als: wyprać auswaschen, upilnować erhüten. In der Sprachlehre hat man dies die Figur des Verbum genannt.
Słowa klasy Iszéj — oprócz rzekę, dam, będę i siędę — wyrażają zawsze czynność niedokonaną (§. 299); takowa przechodzi atoli na dokonaną, jeżeli sobie słowo przybierze jaki przyimek jako przybrankę (słowo złożone, compositum). np. pasę — wypasę, plotę — splotę, trzęsę — utrzęsę.