Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

stopień porównywalny

Hasło w cytatach: porownywalny stopień, porównywalne stopnie, porównywalny, porównywalny stopień
Język: polski
Dział: Morfologia (współcześnie)
  • III. Krystalizowanie się polskiej terminologii gramatycznej w czasach Oświecenia: Kor/1961
  • O imieniu: Lub/1778
  • O posiłkowych częściach mowy: Lub/1778
  • O ułożeniu części mowy: Lub/1778
  • O wywodni słow w polszczyźnie: Prz/1816

Cytaty

Rossyjskie przydatne w porównywalnych stopniach (Comparativis gradibus) nie skłaniają się; lecz jak przysłowia nieporuszone zostają: смиренъ skromny, смирнѣе skromniej.

Porównywalny stopień staje się z białogłowskiego mianującego przez przemianę A. na ѣЕ: сmpaшенъ, страшна, страшнѣе [...] Niemało dla dwóch albo trzech E. pierwsze sylaby składających, zamiast ѣЕ. używa się ЯЕ: блекляе bledziej, свѣтляе jaśniej.

Niektóre przydatne podług różności znaczenia mają różne porównywalne. Добръ, to jest, хорошъ dobry, w porównywalnym, лучше lepiej.

Przysłowia od przydatnych imion pochodzące mają porównywalne i przewyszalne stopnie. Ясно jasno, яснѣе jaśniej

Rodzący spadek porównywalnego przemienia się w spadek przyzwoity słowu, kiedy między niemi położone będą łączenia, нежели niż, albo какъ jak: честнѣе малой праведной пожитoкъ.

[Родительный падежъ уравнительнаго перемѣняется въ падежъ приличный глаголу, когда между ими положены будутъ союзы, нежели или какъ: честнѣе малой праведной пожитковъ, нежели неправдою собранное богатство. Łomonosow, 1757, § 490. ]

Gdy rownamy przedmiot z przedmiotem przez Przymiotnik, mamy pięć wzorow wyrażenia w porownywalnym stopniu (in comparativo) a wszystkie pięć jednę myśl oddające, np. bielszy, niż śnieg, bielszy od śniegu, bielszy nad śnieg, bielszy za śnieg, i po Staropolsku: bielszy śniegu.

Dla rosyjskiego napisał go [podręcznik] M. Lubowicz [...] .

Nomen substantivum proprium — imię ist(ot)ne [...], verbum simplex — słowo proste, compositum — złożone; terminatio — kończenie, comparatio — porównanie: gradus positivus — stopień pokładny, comparativus — porównywalny, superlativus — przewyższalny, tempus (im)perfectum — czas przeszły (nie)doskonały, praeteritum unicum — jednokrotny, verbum frequentativum — uczęszczalne (s. 80).

O ile jednak neologizmy Szumskiego utrzymane były w granicach zdrowego rozsądku, to nie można tego powiedzieć o całym ich zestawie u J. Przybylskiego [...].

Etymologia — wywodnia: terminatio — zakończka, verbum simplex — pojedyncze (s. 27), compositum — składunkowe, składowe, gradus positivus — równoległy, comparativus — porównywalny (s. 127), superlativus — nadwynoszalny.