Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

pronomen reciprocum

Hasło w cytatach: pronomina reciproca, reciprocum, reciprocum Pronomen
Język: łaciński
Dział: Fleksja (współcześnie)

Cytaty

Quot sunt [Pronomina] Reciproca? Duo: Sui et Suus. Cur dicuntur Reciproca? Quia respiciunt eam personam [hoc est tertiam] quae proximè praecedit verbum principale in eadem oratione [hoc est, iż się wspák wracáją, do tej persony, ktora máło przedtym byłá wymowiona, albo iż ná one wzgląd máją.]

[Ile jest zaimków zwrotnych? Dwa: "sui" ('siebie') i "suus" ('swój'). Dlaczego nazywają się "zwrotne"? Ponieważ zwracają się do tej osoby (tj. trzeciej), która najbliżej poprzedza główny czasownik w danym wypowiedzeniu.]

Reciprocum Pronomen. apud Grammaticos, Priscianum, etc. est quae ad eam personam tertiam quae praecessit redit. ut Orare iussit hera si se ames, ut ad fe venias, i. ad heram. Talia sunt duo, Sui, & Suus. De his copiosè Verrepaus agit l. 3.

Observandum est hic diligenter pronomen hoc swoy et illud aliud reciprocum Siebie/ sui, ad omnes tres personas reciprocari.

PRONOMEN RECIPROCUM.

Názywa się ktore miewa swoj wzgląd ná tę personę, o ktorej się mowiło á jest jedyne, stacza sie w obojgu rodzájách z ártykułem nieskończonym jáko, S’ amazzo da se medissimo – zabił sam siebie.

Pronomen Reciprocum Se się.

Significationes sex: Demonstrativa, ut ia ,ty, on, ten cum suis compositis, Relativa, ten, on, ktory; Reciproca swoy et siebie; Interrogativa kto, ktory, co, czyy; Possessiva moy, twoy, swoy, nász, wász; Gentilia, nászyniec, wászyniec.

Pronomina. [...] Reciproca, Sui, i Suus.

Jeszcze się dzielą (Dividuntur) zaimki (Pronomina) na Pokazujące (in Demonstrativa), Odnośne (Relativa), Odwrotne (Reciproca), Pytające (Interrogativa), Dzierżące (Possesiva). Pokazujące, Я, ты, онъ, самъ, сей ten, тотъ ów. Odnośne: которой który, кой co za, оный ten to. Odwrotne: себя siebie. Pytające: чей czyj, кто, кой co za, которой który. Dzierżące: мой, твой, свой, нашъ, вашъ.