Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

forma rzeczownikowa

Hasło w cytatach: formy rzeczownikowe
Język: polski
Dział: Fleksja (współcześnie)

Cytaty

Pewne Przymiotniki dwojako dziś w rodz. męz. używane: w formie rzeczownikowéj bez wygłosu -y, kiedy za domioty (attributa) w orzeczniku (praedicatum) wzięte.

Odmiana imion obcych. [...] Obce imiona własne, odmieniają się po części według form rzeczownikowych, po części według formy przymiotnikowéj, jeżeli mają końcówkę podobną do końcówek rzeczowników lub przymiotników polskich; w przeciwnym razie nie odmieniamy ich.

Jednakże imiona chrzestne i te rodowe, które nie są istnemi przymiotnikami, odmieniają się w l. m, według męskiéj formy rzeczownikowéj, np. Antoni, Antoniego, Antoniowie […].

Dziś zaczynamy te liczebniki odmieniać […] według form rzeczownikowych, np. Węgrom przybył w pomoc Gnoiński z półtorem tysiąca polskich ludzi […].

[…] Starosłowiańskie formy dopełniácza jeję, toję, s których urobiły się polskie jéj, téj, przez odsuwkę końcówki skłonnikowéj ę, urobiły się cáłkiem prawidłowo podług normy form rzeczownikowych dopełniácza dⴅiję, volę itd. […].

[...] Liczebniki składowe oznaczają, z jilu części jednorodnych rzecz się jaká składá; [...] , i te się urábiają od liczebników głównych, mających formę przymiotnikową, jakiemi są: jeden, dva [...], od liczebników zaś głównych mających formę rzeczownikową, jako to: pęć [...] nie urábiają się żádne liczebniki składowe [...].

Formy przymiotników. Formy rzeczownikowe męskie [...] żeńskie [...] nijakie [...] Formy męskoosobowe i rzeczowe w dekl. przymiot.

Formy, pozbawione przyrostka przymiotnikowego -y, przybierają w mianowniku l. pojed. rodz. męsk. postać, właściwą rzeczownikom, - wesół, jak kościół, ciekaw, jak staw, gotów, jak rów, pełen, jak sen -, nazywają się przeto formami rzeczownikowemi.

Z przykładów widać, że panuje tu także ujednostajnienie form rzeczownikowych [...].

Stare oksytona t. j. mające przycisk w formie rzeczownikowej na zgłosce końcowej (a nie tylko tam, gdzie przycisk został posunięty według prawa de Saussure’a, jak w n. sg. f. itd.) cofają przycisk w formie złożonej na zgłoskę rdzenną.