Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

numerale ordinale

Hasło w cytatach: numeralia ordinalia, ordinale, ordinalia, ordinalis
Język: łaciński
Dział: Części mowy (współcześnie)

Cytaty

NUMERALIA ORDINALIA Pirwszy,Wtóry, Trzeći, Czwarty.

Quomodo declinantur ordinalia? Ut adiectiva.

[W jaki sposób odmieniają się liczebniki porządkowe? Jak przymiotniki.]

DE NUMERALIBUS. O Liczbách.

Liczby są czworakie, jáko mianowicie Cardinalia przednie, Ordinalia porządkowe, Distributiva podzielájące, Copulativa złączájące. [...] ORDINALIA są te: Primo Pierwszy [...].

Ordinalia, Multiplicativa & c. quibus adde nomen Cardinale ieden unus, declinantur more adiectivorum; Cardinalia (excepto sto 100 & tysiąc 1000.) peculiarem inflexionem habent.

Numeral[i]a Nomina, imioná liczby, są, álbo Cardinalia, Tres, quatuor, decem etc. [...] Albo są Ordinalia jáko primus, secundus. etc. Albo Distributiva, jáko bini, deni, po dwu po dziesięciu. etc.

Liczniki dzielę się na 12. następujących gatunków:

1wszy: Liczniki pierwotne rzeczowne (numeralia cardinalia Substantiva), np. jeden, dwa, trzy, cztery, pięć, sześć [...].

6 ty: Liczniki porządkowe (numeralia ordinalia), np. po pierwsze, po drugie, po trzecie i t. d.

Porządkowy, ordinalis.

Liczebniki porządkowe (ordinalia), dlatego tak nazwane, ponieważ się kładą na pytanie: który w porządku? - wyrażają zatém miejsce w jakimś szeregu zajmowane przez rzecz lub osobę, o którą chodzi, czy jest w nim więc piérwsza, czy druga, trzecia, czy jeszcze dalsza.

LICZEBNIKI PORZĄDKOWE (ordinalia), dlatego tak nazwane, ponieważ się kładą na pytanie: który w porządku? - wyrażają zatém miejsce w jakimś szeregu zajmowane przez rzecz lub osobę, o którą chodzi, czy jest w nim więc piérwsza, czy druga, trzecia, czy jeszcze dalsza.

Liczebniki (numeralia) ★oznaczone i ★nieoznaczone: a)porządkowe (ordinalia), b)ilościowe: 1) ★główne (cardinalia), 2) ★ułamkowe, 3) ★zbiorowe, 4) ★mnożne, 5) ★wielorakie.

Ordinalia, p. liczebniki.