liczba porządkowa

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Sty/1675
• Mal/1700
• Dąb/1759
• Nał/1774
• Gddk/1816
• Jak/1823
• Rew/1845
• Malin/1869
• Jes/1886
• ZwO/1924
• Kor/1961

DE NUMERALIBUS. O Liczbách.

Liczby są czworakie, jáko mianowicie Cardinalia przednie, Ordinalia porządkowe, Distributiva podzielájące, Copulativa złączájące.

Artykuł skończony przekłáda się Imionom fámiliy, rzekom, pospolitym Imionom, porządkowym liczbom, nieskończonym sposobom słow [...]

Mówiąc Fráncuzi o godzinách, kłádą liczbę záwiesistą miásto tego, co Polacy kłádą porządkową. náp. o trzeciéj godzinie, à trois heures.

Toż czynią Imióna Miesiącow, zá liczbą porządkową, nap: trzeciego Stycznia, le troisiême Ianvier.

Przed Społgłoską nie wymawia się t, jako to [...] w tym vingt [...] przed Zawiasną, albo Porządkową Liczbą.

To Cent nie ma w tym mowieniu s, lubo jest w Wiel. Liczbie, bo to jest Samotna Liczba (nombre absolu) położona za Liczbę Porządkową (nombre Ordinal).

[Numerus] Ordinalis. [Liczba] Porządkowa.

Liczby porządkowe zupełnie odmieniają się jako przymiotniki: same bowiem imiona te są przymiotnikami liczbowemi.

Kropka służy do oznaczenia myśli skończonej i zupełnej, na znak wyrazów skróconych, i t. d. Kładziemy ją [...]:

IV. Po liczbach porządkowych 1. 2. 3. 4. np. 1. wykrzyknik, 2. przyimek, 3. spójnik, 4. przysłówek.

Od lizb poɍądkovyɦ składają sę s pɍijimƙem po ɳijaƙe ɓerɳiƙi pojimkove, jako to: popérvse, povtóre, potreće, pozvárte itd.

Kropkę kładziemy: a) na końcu zdań całkowitych, zamkniętych; b) niekiedy po cyfrach, oznaczających liczbę porządkową.

Na trzeciej zgłosce od końca mają akcent: [...]

b) liczby wielorakie, mające więcej niż dwie zgłoski, i liczby porządkowe, n. p. quadruplo (czworaki) decuplo (dziesięcioraki), decimo (dziesiąty), centesimo (setny); [...].

Zupełnie inaczej wygląda ona w gramatyce włoszczyzny A. Styli [...].

Nomen substantivum proprium — imię istotne własne (s. 202—206), appellativum — nazywające (s. 37), pospolite (s. 203), adiectivum — przydane, przyłożone, numerale cardinale — liczba przednia, ordinale — porządkowa, collectivum — złączająca [...].

Przeprowadzona jej krytyka w stosunku do Duchênebillota budzi ciekawość, jak wyglądała ona u samego Malickiego, bo każe się spodziewać u niego i pod tym względem szeregu zmian.

Terminologia. Litera vocalis — wokala [...].

Nomen substantivum proprium — imię istotne, substantyw (s. 70), własne, appellativum — pospolite, adiectivum — przyrzutne, adiektyw (s. 74). numerale cardinale — liczba (s. 85) zawiesista, ordinale — porządkowa.

Z języków nowożytnych wiek Oświecenia przynosi znaczne zainteresowanie językiem niemieckim, stąd zaczynają się pojawiać liczne przeróbki gramatyki J.K. Gottscheda [1766]. Już najstarsza z nich posiada nawet słownik terminologii rodzimej [...].

Nomen substantivum proprium — imię istotne własne, appellativum — nazywające, adiectivum — przydatne, numerale cardinale — liczby (s. 177), liczba główna, ordinale — porządkowa, collectivum — zebrana, multiplicativum — przymnażająca, propartionale — proporcyjonalna, rozdzielająca.

Najlepsze jednak świadectwo spopularyzowania się już rodzimej terminologii gramatycznej, i to po szkołach, daje konsekwentnie ją stosująca gramatyka francuszczyzny S. Nałęcz-Moszczeńskiego [...].

Nomen substantivum proprium — imię, miano jestotne [...], numerale cardinale — liczbiane, liczby (s. 182), liczba zawiasna, samotna (s. 75-76), ordinale — rzędna, porządkowa (s. 52), collectivum — zbiorna, multiplicativum — przyrastająca.