Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

verbum intransitivum

Hasło w cytatach: intransitiva, verba intransitiva
Język: łaciński

Cytaty

Transitiva Syntaxis, aut Verba, apud Grammaticos Priscian. μεταβατικά [metabatiká]. quae post se casum habent cuiuscunque sint generis. Regiminis syntaxis vel verba etiam dicuntur: ijs opposita sunt Intransitiva & Absoluta dicta, vel Concordantiae. ἀμετάβατα [ametábata].

Verbum jest, przed ktorym Kłáść możemy; Ja, ty, on (álbo ono) My, wy, oni (one.). A jest przednie czworákie: [...] Prawdziwe Activum, zowiemy też Transitivum, á zaś Neutrum zowiemy Intransitivum.

Tenże Linde [...] nazywa także pewien gatunek słów [...] intransitiva, znaczy właśnie to samo, co nijakie.

Słowa zaś nieprzechodnie czyli nijakie (verba intransitiva, neutra), jak wiać, stać, spać, być, leżeć [...] wyrażają czynność nijaką, ani bierną ani też nie przechodzącą na żaden drugi przedmiot, któryby stał na pytanie kogo? co?

[...] Lecz są czynności i działaniá jistót wyráżane słowami, które nie przechodzą wprost na jinne przedmioty [...]. Słowa wyráżające takowe działania nazywámy nieprzechodnemi (intransitiva); takiemi są powyższe słowa [...] i tym podobne, które zaliczają niektórzy gramatycy do słów nijakich. [...] Lecz ściśle rzecz biorąc, słowa nijakie oznaczają stán jistoty jakiéj [...].

SŁOWA zaś NIEPRZECHODNIE czyli NIJAKIE (verba intransitiva, neutra), jak wiać, stać, spać, być, leżeć [...] wyrażają czynność nijaką, ani bierną ani téż nie przechodzącą na żaden taki drugi przedmiot, któryby stał na pytanie kogo? co?

Podział ze względu na właściwości składniowe: 1) ★przechodnie (transitiva), 2) ★nieprzechodnie (intransitiva), 3) zwrotne (reflexiva).

Intransitiva, p. czasowniki I C.