terminów gramatycznych online
słowo poczynające inchoativum
Język: polski
Cytaty
Verbum – słowo: activum – sprawiące a. sprawujące; verbum substantivum – istotne, causativum – przyczynę dające, inchoativum – poczynające, anomalum – nierówne, neutro-passivum – rozne.
POCZYNAJĄCY gram. poczynające inchoativa sunt, sc. fervesco, fervisco, ferbesco (sv. ferveo,-ere) R 08v; poczynające verba inchoativa RN (k. tyt.).
[Reszta słow drugiej koniugacyi nie regulnie staczających się] Brnę, chudnę [...] i inne poczynające albo inchoativa na nę, mają czas przeszły na ąłem, jak: brnąłem, zginąłem, zgiąłem.
Nieskończony niedoskonały, z przydaniem przeszłego, было, ma moc poczynającego słowa; Мнѣ было говорить, co tylkom miał mówić.
[...] Do słów niedokonanych należą także słowa poczynające tj. takie, które wyrażają początek sądu czyli zdania w słowie piérwotném zawartego, np. bieli, bieleję, czernił, czernieję.
Największa ilość słów téj gromady ma znaczenie czynności poczynających, jak np. bogacieć, ubożeć, kamienieć, które znaczą: zaczynać być bogatym, stawać się kamieniem. Słowa takie nazywamy przeto poczynającemi (inchoativa). Są one wszystkie nieprzechodnie i niedokonane; otrzymują znaczenie dokonane dopiero jako złożone, np. zbogacieć, zdziadzieć, skamienieć.
[…] Pomiędzy słowami nijakiemi jest pewien gatunek słów, które łacińscy gramatycy nazwali verba inchoativa, słowa poczynające. Takowe słowa oznaczają pospolicie pojawiającą się zwolna zmianę stánu lub przymiotu jakiéj jistoty […].
[…] Pogłosem e-jat urabiają się od piérwotników jimionowych słowa nijakie tak zwane poczynające (verba inchoativa) i to niedokonane, jako to: od ból boleję […].
Czasowniki II klasy niedokonane przeciwnie wyrażają [...] czynności właśnie poczynające się, np. schnąć, twardnąć, żółknąć, cierpnąć itp. Zowiemy je przeto słowami poczynającymi (inchoativa).