Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

rzecz podmiot

Język: polski
Dział: Składnia (współcześnie)

Cytaty

Przymiot (attribut) ktory Czynosłowo łączy z Rzeczą czyli z Jestotą (sujet.)

Droga, którą się idzie, tudzież rzecz (subjectum) na której się droga odprawia w tym się kładą przypadku, np. patha jati, drogą idzie, it per viam; [...] wadzinna dhawati, currit in equo, koniem jedzie.

Rzecz o któréj mówimy; którą nazwiemy rzeczą zdania.

Służą do malowania rzeczy zdania; takie są Imie rzeczowne, liczbowe i zaimek.

Rzeczą zowiemy to, nad czém rozmyślamy; co zaś tejże rzeczy po rozmyślaniu nad nią i sądzeniu przypisujemy, to będzie jej Przymiotem.

Rzecz w zdaniu pierwsze trzyma miejsce, bo o niej rozmyślamy i sądzimy; po niej następuje przymiot zdania, bo ten jest skutkiem rozmyślania i sądzenia naszego o rzeczy: ztąd wypada że Przymiot do Rzeczy, ale nie nawzajem, stosować się musi i jej podlegać, to jest, wiernie oddać, co się w Rzeczy upatruje, rozważa i sądzi.

Części mowy właściwie przeznaczone do wyrażenia Przymiotu zdania mogą czasem posłużyć do malowania Rzeczy zdania. Takiemi są mianowicie Przymiotniki, Imiesłowy, Słowa w trybie bezokolicznym, i czasem Przysłówki. [...] Wzajemnie części mowy służące właściwie do wyrażenia Rzeczy zdania, mogą się użyć do malowania Przymiotu.

Każde zdanie zamyka w sobie trzy części: naprzód rzecz, po wtóre przymiot rzeczy, po trzecie sądzenie nasze, jak ów przymiot przystoi rzeczy.

Podmiotem czyli subiektem nazywamy rzecz, o któréj w zdaniu co mówimy lub twierdzimy [...].

Inni nazywają podmiot podsądnikiem lub zgoła rzeczą.

Zdanie przeto zawiera w sobie przedmiot (подлежащее) czyli rzecz, o któréj się mówi; [...] Np. Bóg jest wszechmocny. Tu Bóg jest przedmiotem mowy, wszechmocny jego własnością, a jest łącznikiem.

Zdanie przeto zawiera w sobie przedmiot (подлежащее) czyli rzecz, o któréj się mówi; własność (качество) czyli przymiot, upatrywany w tym przedmiocie; i łącznik (связка) przyznający tę własność przedmiotowi. Np. Bóg jest wszechmocny. Tu Bóg jest przedmiotem mowy, wszechmocny jego własnością, a jest łącznikiem.