Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

dopełniacz dopełnienie

Język: polski
Dział: Składnia (współcześnie)

Cytaty

Dopełniaczami zaś są wyrazy takie, które są jakby dopełnieniem innych wyrazów, — a tak koniecznie, iż bez nich pojęcie nie byłoby zupełne; — po treści są ony najważniejszą częścią działki, np.: w zdaniu: jest panem naszym pełnym dobroci, wyrazy: panem naszym są dopełniaczem sprawomianu jest, a wyraz dobroci, dopełniaczem przymiotnika pełny.

Wszystkie zaś dopełniacze: jestewniki, zamiarniki, bierniki, narzędniki, miejscowniki i kierunniki mogą być albo proste z pojedynczych wyrazów złożone, albo téż z określeniami w szczegółach.

Dopełniacz .... Wyrażenie uzupełniające treść działki, zdania.

Gr/1861, s. 9 Definicja

Takie określenie nazywa się dla tego dopełnieniem czyli przedmiotem dopełniającym i stoi w bierniku, celowniku, dopełniaczu lub téż w jakim spadku z przyimkiem.

Dopełniacz stoi na pytanie: Czyj? czego? i kładzie się zamiast innych spadków, a mianowicie zamiast biernika po słowach mieszczących w sobie znaczenie jakiéj części lub udziału, n. p. dać, podać [...], jako téż po wielu słowach zwrotnych, n. p. obawiać się, chwycić się, mścić się [...], nareszcie po przymiotnikach względnych czyli niezupełnych, n. p. chciwy, zazdrosny, godzien [...].

W zdaniach nad łacińkie, takoż niepotrzeba więcej określeń jako to: substantivum (domyślaj się nomen) jimie osoby lub rzecz, adjectivum przymiotnik; praedicatum omównik; adpositio (po gr. epitet) dopełniacz czyli załącznik.