terminów gramatycznych online
zdanie czasowe
Język: polski
Cytaty
Zdanie łączne spaja się z główném za pomocą rozmaitych Spójników, od których téż i nazwisko bierze; tak będą zdania: [...] Czasowe: Skoro słońce zachodzi, całe przyrodzenie ma się do spoczynku,
§. 783. Zdania czasowe wyrażają moment czasu, w którym się coś stało, i przeciąg czasu, przez jaki coś trwało.
Zdania czasowe są takie zdania poboczne, które wyrażają czas, w którym się coś stało lub przeciąg czasu, przez jaki coś trwało. Do połączenia zdań czasowych ze zdaniem głównem używamy spójników: kiedy, gdy, podczas gdy, jak, jak tylko, ledwie że, skoro, skoro tylko, póki, dopóki, dopókąd, odkąd, od kiedy, od czasu jak, aż, np. Gdym był na wsi, był czas bardzo brzydki. Gdy starsi mówią, ty słuchać i milczeć powinieneś. Kiedy Bóg rękę otworzy, wszyscy są nasyceni. Od czasu jak byliśmy u was, nic się nie zmieniło, ani nic nowego nie zaszło.
Zdania czasowe wyrażają moment czasu, w którym się coś stało, i przeciąg czasu, przez jaki coś trwało.
Zdania poboczne, wyrażające okoliczność czasu zdania głównego, zowią się [zdaniami] czasowemi, a spajają się z niém za pomocą spójników: kiedy, gdy, podczas gdy, jak, jak tylko, ledwie że, skoro, skoro tylko, niż, nim, nim jeszcze, zanim; póki, dopóki [...].
Zdania poboczne, wyrażające chwilę czasu, w której coś się stało, lub przeciąg czasu, przez jaki coś trwało, nazywają się zdania czasowe.
Zdania czasowe zaczynają się od spójników: gdy, kiedy, skoro, skoro tylko, ledwie że, niż, nim, nim jeszcze i t. d.; ― póki, dopóki, dopóki nie, odkąd, od kiedy i t. d.
Podobną popularność, jaką za czasów Oświecenia zyskał podręcznik Kopczyńskiego, w drugiej połowie dziewiętnastego wieku osiągnęła gramatyka A. Małeckiego [...].
Propositio simplex — zdanie gołe, complexa — rozwinięte [...], temporalis — czasowe, comparativa — porównawcze, optativa — zamiarowe, finalis — skutku, causalis — przyczynowe, conditionalis — warunkowe, concessiva — przyzwolone.