terminów gramatycznych online
wrostek
Język: polski
- Budowa wyrazów: Łoś II/1925
- IV. Rozwój polskiej terminologii gramatycznej po Kopczyńskim: Kor/1961
- Kilka słów o etymologii właściwej jako sprawozdanie o niniejszej pracy złożone: Trz/1865
- Koniugacja: ŁośFl/1923
- Nauka o odmianie wyrazów: Szob/1923
- O pierwiastkach: Trz/1865
- Projekt terminologii: KarłT/1885
- Słowniczek: Gaert/1927
- Słowotwórstwo: PolTerm/1921, Król/1922
Zob. infiks
Cytaty
[Zygmunt Sawczyński] Wyjaśnia ona [etymologia] bowiem poniekąd tworzenie się wyrazów, a raczéj części w skład ich wchodzące: ich pierwiastki, źródłosłowy, końcówki, za pomocą których tworzą się różne odcienia wyrazów, wrostki między pierwiastkami, źródłosłowami a końcówkami wyrazy tworzącemi, zakończenia odmian przez przypadki, liczby, czasy, tryby i osoby, usiłując wykazać, jakie żywioły tkwią w tych końcówkach i co one pierwotnie znaczą.
Zdarza się bowiem niekiedy, że przyrostki lub wrostki straciwszy piérwotny charakter tak mocno złączyły się z piérwiastkiem, że je za integralną część piérwiastka uważać można[...].
Infix, Wrostek.
Wrostek Infix.
Przedrostek – przyrostek – wrostek. Przyrostek żywy i martwy. Przyrostek (słowotwórczy) i przyrostek fleksyjny (końcówka).
Wyrazy mają swoją zasadniczą zgłoskę, powtarzająca się w całej rodzinie: o-grod-nik, za-grod-a, gród, grodz-ę itd. Niekiedy istotne te części zawiązkowe nawet zgłoski same przez się nie tworzą np. śmierć, martwy, mór, mrę itp., a więc wspólne są tu tylko dwie spółgłoski: mr. [...] W wyrazie mór, wstawiono ó. To ó jest wrostkiem.
Rdzeń o postaci, jak w typie pierwszym , otrzymywał wrostek nosowy -n-, który łącznie z samogłoską e w pozycji przed spółgłoską wytworzył w prasłowiańskim -ę-.
Formę będę można uważać jako utworzoną z wrostkiem i determinantem.
Samogłoska nosowa stąd powstała, że tu w środku samym rdzenia ukazał się nosowy dźwięk n: *leg-ti || leng-ǫ, *sěd-ti || sēnd-ǫ. Pochodzenie tego n językoznawcy objaśniają w ten sposób, że jest ono narostkiem a ponieważ ukazuje się on w środku rdzenia, przeto nazwano go wrostkiem (infiksem) w odróżnieniu od przedrostka i przyrostka [...].
Wrostek, p. wyrazy I C.
I. Części wyrazów: [...] B. Słowotwórcze: [...] b) formalne: [...]
2) ★przyrostki (afiksy, sufiksy) słowotwórcze, części wyrazów, urabiające pewne ich kategorje, np. nazwy osób działających, czasowniki dokonane i t. p.: ★przedrostek (prefiks) dodany przed pniem, np. wy-jechać, ★wrostek (infiks) dodany w środku pnia i ★przyrostek (sufiks), dodany po pniu, np. płot-ek. Przyrostki ★żywe (produktywne), tworzące jeszcze dzisiaj nowe wyrazy, np. — nie w rzeczownikach odsłownych, jak np. wita-nie i ★martwe (nieproduktywne), np. bi-twa.
Istniejące w pewnych kategoriach nowe zamieszanie terminologiczne wywołało oczywiście chęć likwidacji istniejącego stanu rzeczy przez ustabilizowanie dla danych pojęć pewnych określeń. Ich projektu wraz z uwagami teoretycznymi dostarczył J. Karłowicz [...].
Etymologia — słowotwór: compositio — złożenie, radix — pień, praefixum — rostek, suffixum — przyrostek, infixum — wrostek, thema — osnowa, terminatio — końcówka.
Z chwilą uzyskania niepodległości i organizowania na nowo szkolnictwa polskiego przystępując do nauczania języka ojczystego językoznawcy polscy na zjeździe w roku 1921 uchwalili zrąb terminologii gramatycznej [...].
Słowotwórstwo [...]; osnowa, temat (nie)zmienny; końcówka, przyrostek fleksyjny; wrostek, stopniowanie (bez)względne, proste, opisowe, rodzaj (nie)dokonany, jednokrotny, wielokrotny.