terminów gramatycznych online
spiritus lenis
- Głosownia: Mał/1863
- Opis fizyjologiczny i rodowód samogłosek: Malin/1869
- Prawidła samogłoskowe: Malin/1869
- Słownik: Kn/1644 (I wyd. 1626)
Cytaty
Psĭle, [psil]es. ψιλή [psilḗ]. i. Tenuis. Nota vocalis carentis adspiratione, Priscian. vulgò Spiritus lenis nota eius ˧ ᵓ.
Jeżeli się zaś ma zacząć słowo jakie (czystosłowiańskie) [...] od a, e, ε, ê, ь, ą albo ę, to się kładzie przed temi samogłoskami przygłos w postaci spółgłoski j, w, albo h [...]. Przypomina to wszystko zasadę aspirowania samogłosek w języku greckim za pomocą spiritus lenis, asper, albo tak zwanej digammy.
Jinne języki lubią na początku wyrazów czyste samogłoski, jak np. niemiecki, łaciński, francuzki, grecki itd., lecz sami tylko Grecy oznaczają nádech w lewo obróconym łukiem nad samogłoską początkową wyrazu, jak to się już powyżéj powiedziało. [...] Aristofanes z Bizancyjum, zaprowadziciel rzeczonego znamieniá, które nazwáł [...] spiritus lenis, tchnieniem łagodnym, a my nazywámy nádechem cienkim, zaprowadził także w miejsce spółgłoski H, którą Grecy aż do 7 wieku po Chrystusie pisali na początku wyrazów, zaczynających się od spółgłoski h, znamię nádechu ostrego, [...] spiritus asper, którym jest łuk obrócony w prawo i położony nad początkową samogłoską wyrazu; opierając się na tym spostrzeżeniu, że w greckim języku spółgłoska h, tak jak nádech cienki, nigdy się nie pojáwiá ani na końcu zgłoski, ani w środku wyrazów pomiędzy dwiema samogłoskami [...].
Rozziewem (hiatus) nazywámy przydech (spiritus lenis) znajdujący się w środku wyrazu pomiędzy dwiema samogłoskami, s których druga jest czystą, nie przegrodzonemi żádną spółgłoską […].