terminów gramatycznych online
forma przymiotnikowa
Język: polski
- Budowa wyrazów: Łoś II/1925
- Część II. Rozdz. 2. Odmiany. (Fleksya) : Jes/1886
- Deklinacja IV (Nominativus singularis ....... Dativus, Instrimentalis dualis) : Łoś III/1927
- Dialekty języka polskiego: Nitsch/1923
- Fleksja czyli nauka o odmianach, albo odmiennia: Kr/1917
- Nauka o budowie wyrazów (słowotwórstwo): Szob/1923
- Nauka o słowach i ich odmianach: Łaz/1861
- O Liczebnikach: Malin/1869
- O Słowie: Malin/1869
Cytaty
Odmiana imion obcych. [...] Obce imiona własne, odmieniają się po części według form rzeczownikowych, po części według formy przymiotnikowéj, jeżeli mają końcówkę podobną do końcówek rzeczowników lub przymiotników polskich; w przeciwnym razie nie odmieniamy ich.
[...] Liczebniki składowe oznaczają, z jilu części jednorodnych rzecz się jaká składá; [...] , i te się urábiają od liczebników głównych, mających formę przymiotnikową, jakiemi są: jeden, dva [...], od liczebników zaś głównych mających formę rzeczownikową, jako to: pęć [...] nie urábiają się żádne liczebniki składowe [...].
[…] Przypuściwszy, że Autor má słuszność w identyfikowaniu naszych jimiesłowów s formami przysłówków urobionych od form przymiotnikowych, to i tak mijá się z rzeczywistością i bujá w swéj nauce po obłokach idealności […].
Rzeczowniki męskie: sędzia, hrabin, margrabia,— mają obok zwykłej formy, także formę przymiotnikową.
Nazwy wsi i miast rodzaju żeńskiego, powstałe ze zwykłych przymiotników, jak: Biała, Sucha, Łęczna... mają w odmianie swojej niektóre formy podług deklinacji rzeczownikowej, jak w bierniku i wołaczu (Białą, o Biało!), w innych zaś przypadkach, t. j. w dopełniaczu, celowniku i miejscowniku, zatrzymują, formy przymiotnikowe (Białej, Łącznej, Suchej...).
Formy słowa przymiotnikowe nazywamy imiesłowami odmiennymi, formy słowa przysłówkowe — imiesłowami nieodmiennymi.
Formy przymiotnikowe i rzeczownikowe różnią się nie tylko postacią zewnętrzną, lecz także zakresem swojego użycia: przymiotniki w formach przymiotnikowych używane bywają w zdaniu w znaczeniu przydawek, przymiotniki w formach rzeczownikowych spełniają funkcję orzeczników.
[...] powstały one przez wyrównanie do form przymiotnikowych [...].
§ 815. Bardzo często człon drugi w złożeniu przybiera formę, przystosowaną do rodzaju całości, więc np. formę żeńską zmienia na męską, o ile cały wyraz oznacza istotę rodzaju męskiego, np. krzywonóg zam. *krzywonoga, długouch zam. *długoucho. Jest to stopień przejściowy do formy przymiotnikowej: krzywonogi, długouchy i t. p.
Jako dowód, że istotnie jednak początkowo formy G. sg. rzeczowników na -ej powstały pod wpływem złożonej deklinacji przymiotników, należy przytoczyć fakt, że owe rzeczownikowe formy na -ej ukazują się tylko w przypadkach, w których i formy przymiotnikowe kończą się na -ej, t. j. w G., D., L. sg.; [...].