Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

stopień

Hasło w cytatach: stopnie
Język: polski
Dział: Morfologia (współcześnie)

Cytaty

Stopnie mają samé tylko przymiotniki. Stopni tych wielé bar­dzo może być w przymiotach rzeczy, ale trzy są znaczniejszé: piérwszy równy, drugi wyższy, trzeci nájwyższy.

Zaimek jest to wyráz odmiénny przez rodzaje, liczby i przypádki, stopniów tylko nié má. [...] Zowié się zaś stąd zaimkiém, że się po­spolicie kładzie za imié, którego po­wtórzénie w mowie mogłoby być przy­kré.

Drugi zaś rodzaj przyrostków jest taki, że przymiotniki, do których one przyrastają, nie różnią się pomiędzy sobą samą istotą znaczenia, ale tylko stopniem własności, o którą chodzi, a zatém względnie. Tak np. mały, maluchny, maleńki, mniejszy, najmniejszy, mają co do istoty jedno i to samo znaczenie, parvus; ale różnią się co do stopnia téj własności, którą wyrażają. Jedne z nich bowiem wyrażają tę własność (małość) w większéj sile, inne znowu w pomniejszéj.

Formy gramatyczne, służące do oddania tych odcieni przymiotów, nazywamy stopniami: równym, wyższym i najwyższym; samą zaś odmianę - stopniowaniem przymiotników; np. stary, starszy, najstarszy.