Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

Cytaty 4 poz.  Oż 1883  Pytanie skąd szwargon powstał w mowie polskiej?  

Pyt. Czy pisać trzeba Slęza (rzeka) czy szlęza lub Szlonhe Lohe?

Odp. Pisać jak wymawia się po polsku, po czesku, lub po łacinie; bo te narody nie odstępują od pierwiastku czyli od rzeczy samej, niemcy zaś zwykle odstępują, i nie można pojąć co jich wyrazy tej samej rzeczy nadane znaczą. Nazwa tej rzeki pochodzi ze starosł. od słowa slęczyć się. Slęczą się wody przez górne potoki, Szybkim połyskiem, aż kruszą się boki. Slęzo tyś dzwięczna i jakoś miła; Nie raz do siebie mię przytuliłaś! Ha! ha!

Pyt. Czy pisać trzeba Slęza (rzeka) czy szlęza lub Szlonhe Lohe?

Odp. Pisać jak wymawia się po polsku, po czesku, lub po łacinie; bo te narody nie odstępują od pierwiastku czyli od rzeczy samej, niemcy zaś zwykle odstępują, i nie można pojąć co jich wyrazy tej samej rzeczy nadane znaczą. Nazwa tej rzeki pochodzi ze starosł. od słowa slęczyć się. Slęczą się wody przez górne potoki, Szybkim połyskiem, aż kruszą się boki. Slęzo tyś dzwięczna i jakoś miła; Nie raz do siebie mię przytuliłaś! Ha! ha!

Pyt. Czy wyrazy Szlachcić, Szpalta, inserata, są sławiańskiego lub niemieckiego pochodzenia, jak właściwie pisać należy?

Odp. Pierwszy wyraz jest starosławiańskiego pochodzenia bo znajduje się u wszystkich południowych i zachodnich sławian, choć nieco w jinnem znaczeniu onego używają.

Wojciechowski Tad. Pr. powiada. („Chrobacja" Tom I str. 232) w te słowa: "zaś o szlachcicu, nikt już dzisiaj nie wątpi że wyraz ten jest najprawdopodobniej odmienną formą, a raczej patronimiczną flexyą wyrazu „lech“ który sięga prastarych czasów w zachodniej Słowiańszczyźnie; bo zachował się w jednakiem znaczeniu u wszystkich narodów zachodnio-sławiańskich; co świadczy niewątpliwie, że tak wyraz jak i znaczenie jego są dawniejsze niż rozdział tych „narodów".