Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

Cytaty 7 poz.  Szt 1854  Rozdział X. O przyimku  

Przyimek jest część mowy wcale nieodmienna, która się kładzie zwykle przy imionach wszelakich, dopomagając im do wyrażenia rozmaitych okoliczności, dlatego téż przyimki rządzą przypadkami imion wszelakich [...]. Przyimek sam przez siebie prawie nic nie znaczy, i dlatego sam nigdy nie bywa używany. [...] Że przyimek kładzie się zwykle przy imieniu stąd téż otrzymał swoje nazwisko.

Przyimki niewłaściwe zowią się te, które z natury języka narodowego nie są istotnemi przyimkami, ale innemu wyrazami: atoli przyjmując niekiedy znaczenie i rząd przyimków właściwych, stają się niejako przyimkami, np. mocą prawa, namocy prawa, blisko rzeki.

Przyimki pierwotne są te, które od innych wyrazów nie pochodzą.

Przyimki pochodne są te, które od inszych wyrazów pochodzą: przeciw, od, przed, w, z, stąd pochodzą: przeciwko, ode, przede, we, ze i t. d.

Przyimki właściwe są te, które nigdy nie mają innego zakończenia jak tylko przyimkowe, a przeto nigdy nie są niczym innym jak tylko przyimkami, np. do, o, za, z, u, w, i t. d.

Przyimki złożone zowią się te, które się z kilku przyimków pojedynczych składają, np. z pod lub: spod, ponad, sponad; pomiędzy, spomiędzy i t. d.

Przyimki są: właściwe i niewłaściwe, pojedyncze i złożone, pierwotne i pochodne.