terminów gramatycznych online
gramatyka powszechna
Język: polski
Gramatyka uniwersalna (ogólna). Teoria zakładająca, że wszystkie języki zbudowane są w podobny sposób. Taki pogląd reprezentowali gramatycy greccy i rzymscy, a za ich przykładem gramatycy średniowieczni oraz racjonaliści francuscy i angielscy, przede wszystkim zaś twórcy tzw. gramatyki z Port-Royal. Uniwersalność gramatyka z Port-Royal sprowadzała głównie do języka łacińskiego i francuskiego, rzadziej jej twórcy odwoływali się do innych języków [...]
Cytaty
Anglicy prócz óśmiu części mowy naszemu Językowi spónych, mają dziewiątą to jest przedimek; dlá krótkości opuszczam tu Grammatykę powszechną, sądząc iż uczący się tę znajomość już zkąd inąd mieć będą.
Grammatyka jest dwojaka, powszechna i szczególna. [...]
Powszechna Grammatyka zawiera takie prawidła, które się we wszystkich językach znajdują, np. stopniowanie, przypadkowanie, czasowanie i szykowanie.
Gdy się zabieram do pierwszych rysów tak ważnego Artykułu moich Wyjaśnień, w ktorym mam na celu dorywczy roztrzęs Narodowego Języka, według prawideł powszechnej Grammatyki, czyli Językośledni, dzielonej zwyczajnie na Pismownię, Wywodnię, Szykownię i Wyśpiewnię.
Z uwag nad jednym językiem robi się Grammatyka szczególna; z uwag zaś jednostajnych nad wszystkiemi językami, robi się Grammatyka powszechna: obiedwie zasadzają się na zwyczaju narodowym i na naturze mowy ludzkiéj.
§. 5. Gramatyka może być powszechna, albo pewnego tylko języka, np. grecka, francuska, polska itd.
Gramatyki powszechnéj przedmiotem jest mowa ludzka w ogóle; t.j. wyłuszczają się tu takie zasady mowy, któremi się powodują wszystkie języki, bez względu na odrębne właściwości językowe pojedyńczych narodów.