terminów gramatycznych online
czasownik bierny
Język: polski
Cytaty
Nie znamy języka, w którym by były Czasowniki bierne. Dawni gramatyce wymarzyli je w słowach swoich, inni ślepo za nimi prawią. Jeżeli amor nie będzie odmianą Czasownika ame, ale osobnym Czasownikiem; toć równym prawem logiczném wyrazy amo, amavi, amabo itd. nie będą odmianami jednego trzona: am-, ale powstałyby osobne verba praesentia, perfecta, futura etc.
Pomiędzy wszystkimi czasownikami same tylko słowa przechodnie mają tę własność, że albo z téj strony wyrażają czynność, jak takowa z podmiotu wynika i przechodzi na biernik, albo też wyrażają ją z przeciwnéj strony, t. j. jak biernik (i w ogóle przedmiot) tę czynność na siebie spływającą bierze i znosi; Bóg stworzył świat. — Świat został stworzony przez Boga.
W pierwszym razie nazywamy czasownik (stworzyć) czynnym, gdyż tu podmiot (Bóg) rzeczywiście coś czyni; w drugim razie nazywamy czasownik (zostać stworzonym) biernym, gdyż tu podmiot (świat) raczéj biernie się zachowuje, i to co czyni, jest tylko bierną czynnością.
Zresztą tworzy przyrostek -na, w drugim źródłosłowie -nô czasowniki bierne: veih-na (staje się świętym), veih-nô-da (stałem się świętym) od veih-s święty.
Czasowniki bierne są to takie słowa, które wyrażają bierność czyli podleganie obcéj czynności, np. uczeń jest chwalony, pies bywa bity, rodzice bywają kochani.
Podmiot czasownika czynnego nazywamy podmiotem czynnym; podmiot czasownika biernego — podmiotem biernym.
[…] Zdania określające względne skracają się wtedy, kiedy w nich zaimek względny postawiony jest w 1. przyp. (jako podmiot), i jeżeli orzeczeniem jest albo czasownik niedokonany lub bierny (dokonany lub niedokonany), albo też rzeczownik lub przymiotnik.
Temi samemi czasownikami przechodniemi: zabił, wybudował, robi wyrażone są powyżej czynności bierne: został zabity (zając), został wybudowany (dom), są robione (buty). Odmiana czasowników biernych czyli sposób, jakim wyrażamy czynności bierne, nazywa się stroną bierną.