terminów gramatycznych online
czas
Język: polski
- Część druga prawideł gramatycznych, czyli odmiennia: Szum/1809
- Oddział II. Budowa języka samskrytu: SkorM/1816
- Składnia: Kurh/1852
Czas. Kategoria gramatyczna czasownika, prymarnie wyrażająca stosunek czasowy momentu zdarzenia, o którym mowa w zdaniu, do chwili mówienia, sekundarnie używana także do wyrażenia modalności.
Cytaty
A. Odmian grammatycznych jest siedm. Nazywają się one i znaczą jak następuje:
1wsza: Stopniowanie; [...].
5ta: Czasowanie; jest odmiana słów dla oznaczenia czasu, kiedy jest czynność jako wykonana, np. pisać, piszę, pisałem , pisałem był, będę pisał.
Wyrazy do dziewiątej części mowy należące odmieniają się, a to czworako:
1) Przez Tryby (Modus), np. czytać, czytam, czytaj, czytałbym.
2) Przez Czasy (Tempora), np. czytam, czytałem, czytałem był, będę czytał.
3) Przez Liczby (Numeros), np. czytam, czytamy [...].
Słowa Samskrytskie czasują się przez tryby, osoby, liczby, rodzaje, czasy czyli klassy i głosy (voces).
Czasów czyli klass albo istotnych form czasowania jest dziesięć [...].
Słowa ściągające się do jednego rzeczownika, mogą być albo w jednakowych czasach położone, albo téż w rozmaitych.
Czynności bowiem lub zdarzenia spółczesne wyrażają się jednakowemi czasami, a zaś różnoczasowe rozmaitéj formy czasów grammatycznych wymagają. Np. Słońce świéci, ogrzewa i wszystko ożywia.
Powiązane terminy
- czas nieosobisty
- czas przeszły (praeteritum, czasy przeszłe)
- czas przeszły dokonany
- czas przeszły niedokonany
- czas przeszły nieokreślony
- czas przeszły złożony
- czas przyszły (futurum)
- czas przyszły błogosławiony
- czas przyszły nieokreślony
- czas przyszły warunkowy
- czas teraźniejszy (praesens)
- czas zaprzeszły
- teraźniejszy dyktujący
- tryb rozkazujący (czas)