Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

zrostek

Hasło w cytatach: zrostki
Język: polski
Dział: Słowotwórstwo (współcześnie)
  • Część druga. Rzecz o zgłoskach: Such/1849
  • Część trzecia. Rzecz o słowach: Such/1849
  • Dodatek. Projekt ortografii polskiej w podręcznikach szkolnych: Uchw.AU/1891
  • Nauka o głoskach: Łaz/1861

Cytaty

Zrostki (Vorsilben, præfixa) są zgłoski przydatnie, osadzające się po lewicy pnia.

Jako Czasownik zrośnięty, do którego przylgnął jakiś ze szesnastu zrostków (zgłosek naczelnych, Przyimków łącznych); np. wy-, wybyć, roz-, rozczynić.

Zrostki służą do oddania pewnych okoliczności, pod jakiémi się objaw odbywa.

Przyimki łączne czyli zrostki. Przyimki, do składu innych słów należące, zrostkami nazywamy.

[…] Tak też zrostek z w złożeniu z czasownikami i z rzeczownikami z nich utworzonemi, upodabnia się do mocy i dźwięku następującej spółgłoski, zmieniając się w: s, sz, ś […]

Można także przy stwardzeniu rz na r dorzucić przydech j do zrostka zakończonego na samogłoskę […], np. dojźreć, wejźreć […].

Prefixy (zrostki) z, wz, wez piszą się: a) przed słabemi spółgłoskami przez z: zbawić, zgoda, zdjąć, zzuć, zmiąć, znieść, wzbić się, wezbrać... i wyjątkowo przed s, sz, ś: zsypać, zszyć, zsinieć.