terminów gramatycznych online
język ruski wschodniosłowiańskie, ukraiński
Język: polski
- Historyczna fonetyka czyli głosownia: Rozw/1923
- Opis fizyjologiczny i rodowód samogłosek: Malin/1869
- Przedmowa: Czep/1871–1872
- Słownik, cz. II (P - Ż): SWil/1861
- Słownik, tom VII (Pri-R): Dor/1958–1969
- Wstęp do Głosowni. - Język słowiański i jego narzecza. - Abecadło wszechsłowiańskie. - Podział mowy odnośnie do Głosowni.: Malin/1869
- Zaimki: Łoś III/1927
Cytaty
Ruski, a, ie, p. od Rusi, z Rusi. Ziemie ruskie. Język ruski, narzecze ruskie. Kalendarz ruski. Cerkiew’ ruska. Ruskie pirogi [...].
Ruszczyzna, y, blm. ż. wszystko co jest ruskiém, język, ubiór, zwyczaje i t. d. Póki Litwa chciała, pozwalano jéj ruszczyzny używać; ruskiego czyli rusińskiego języka.
Nárzecze wielkoruskie, ze wszystkich nájpóźniéj piśmiennie naukowo rozwinięte na podstawie ruskiéj i według wzoru starosłowiańskiego, nazwiemy językiem rosyjskim czyli moskiewskim [...]; nárzecze zaś małoruskie, które niegdyś było językiem dworu panującéj w Polsce dynastyji Jagiellońskiéj, nazywać będziemy po prostu językiem ruskim.
[…] Z wyjątkiem języków starosłowiańskiego i polskiego wszystkie iinne języki słowiańskie poprzemieniały nosowe samogłoski w ustne; i tak serbski język przemienił starosłowiańskie ą w u; tak samo ruski i czeski […].
Stosownie do programatu, ułożonego przez Władze dla szkół Królestwa Polskiego, język polski i ruski mają być w nich wykładach według metody gienetycznéj, to jest nauka gramatyki ma się zaczynać od zdania, a od części zdania przechodzi się do części mowy [...].
Potem carz, car (niewątpliwie po części zapożyczenie z ruskiego) || césarz.
Prócz zastępstwa w ruskiem, czeskiem itd. por. jeszcze okoliczność, zaznaczoną w § 52.
Silny wpływ wywierała w przeszłości czeszczyzna, zapewne jeszcze większy (miasta i osadnictwo!) język niemiecki, dalej [język] ruski.
A. Meillet w dziele Le slave commun (Paryż 1924) str. 384 wyprowadza ten zaimek z tematu *wiso, por. lt. vìsas, skąd prasł. *vьxъ, a wskutek spalatalizowania χ pod wpływem poprzedzającego ь potem *vьsь w południowo-słowiańskich językach i w ruskich, natomiast *vьšъ — w zachodnio-słowiańskich.
Ruski [...] ∆Języki ruskie «języki wschodniosłowiańskie; rosyjski, białoruski, ukraiński».