terminów gramatycznych online
dodatnia dodanie słowa
Cytaty
Dodatnia, to jest, kiedy do rzeczownika lub zaimka, by go tym dokładniéj oznaczyć, dodajemy inny rzeczownik, w tym samym przypadku, rodzaju i liczbie położony [...].
Niektórzy grammatykarze wyrażenie np. sługa ołtarza mianowali jakąś dodatnią: ja tu żadnéj dodatni nie widzę. Bo jeżeli kto ma mówić o poświęconym człowieku do wykonywania obrzędów religijnych; powié kaptan, biskup i t. p. jeżeli zaś ma na myśli człowieka posługującego ołtarzowi; powié sługa ołtarza.
Gwoli szczegółowéj mysli mówiącego, dla gładkości, dźwięczności, nadobności i jasności toku mowy, tudzież ze względów poetycznych przestawiamy słowa z porządku przyrodzonego. Kiedy atoli samo przestawianie słów owym potrzebom nie wystarcza, zamieniamy je w inne, wyrzucamy niektóre lub wstawiamy nowe; takie sprawy zowią się postaciami gramatycznémi, jak: zamiennia, wyrzutnia, dodatnia.
Nieprzyjemnemu zbiegowi głosek można zaradzić, 1ód skracając zdania lub wyrażając je w zupełności [...]; 2re używając tak nazwanych postaci grammatycznych, jakiemi są: przekładnia (перемѣщенiе словъ); zamiennia (замѣненiе одного слова другимъ), dodatnia (прибавленiе словъ) i wyrzutnia (выпущенiе словъ). Przekładnia jest to zmiana miejsca wyrazów.
Dodatnia zależy na omówieniu czyli użyciu kilku wyrazów zamiast jednego, lub na dodaniu jakiego okréślnika dokładniéj malującego wyobrażenie. Np. Twórca świata zam. Bóg. Stróż prawa zam. Sędzia.
Dodatnie jest wtedy, gdy w jakiém zdaniu jeden lun kilka wyrazów przydajemy, chociaż i bez nich byłoby zdanie zupełne. Np. Przez litość! panowie rzućcie groszy kilka. [...] Dodatnia zależy także na omówieniu czyli użyciu kilku wyrazów zamiast jednego, np. Twórca świata, zamiast: Bóg.
Wszystkie działy szeroko rozbudowane posiada jednak dopiero gramatyka J. Muczkowskiego [...].
Propositio descriptiva — zdanie opowiadające [...], obiectum directum — przedmiot bliższy, indirectum — dalszy, appositio — dodatnia, przydatnia (wyd. 2), propositio componens — zdanie spółrzędne (wyd. 2), principalis — przednie, główne, nadrzędne, głównik, subordinata — poboczne, podrzędne, podrzędnik [...].