terminów gramatycznych online
forma skrócona
Cytaty
Forma, y, lm. y, ż. [...] 5) = gram. ( Żoch. ) wyłączna zmiana dla niektórych wyrazów, stanowiąca bardziéj jakąś szczególność odrębną. Forma do imion ludzkich, męskich. Forma do łączenia, jak w zaimku osobistym, np. widziałem go. Forma zwyczajna, np. jego książka. Forma poprzedimkowa, kładąca się tylko z przedimkiem, np, poszedłem do niego. Forma skrócona, nie stanowiąca różnicy w znaczeniu, ale używająca się z powodu harmonji np. swego, twego, zam. swojego, twojego [...].
[Zygmunt Sawczyński] W ostatnim przykładzie mamy nawet dwie formy trybu rozk. pełną i skróconą weźmij i weź. Rozebrawszą ostatnią na części składowe, pokaże się, że się składa z przyimka wz czyli rozszerzonego wez i cząstki samogłoski i rozpoczynającej pierwiastek im; cząstki, którą my oznaczamy kréską ('), a język starosławiański znakiem miękkim czyli tak zwanym jer.
Ściśle biorąc są to formy skrócone z piérwotnych tka-ję zam. tka-ja-m, plwa-je-sz, działa-je-my , śpiewa-je-cie i t. p.
Obok tych form pełnych są atoli i skrócone, które w późniejszych pomnikach coraz więcéj występują n. p. zna-chù zam. zna-a-chù, bi-a-chù zam. bi-aa-chù [...].
A także formy skrócone zaimków dzierżawczych: mą, twą, swą.
Celownik l. p. rodz. męs. i nij. ma pierwotną formę jemu, późniejszą niemu, a obok nich skróconą mu. Gdy chcemy wyrazić zaimek z naciskiem, używamy formy pełnej jemu; np. jemu to posłałem (w różnicy od: posłałem mu to).
Słowa brać i prać mają osnowę czasu teraźniejszego bierze-, pierze-. Rozkaźnik tych słów ma formę skróconą: bierz, pierz, podczas gdy inne słowa tej grupy mają formy na -ij: rwij, śsij.