skrócenie skrót

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Kop/1778
• Kop/1785
• Ant/1788
• L/1807–1814
• Kop/1817
• Bor/1830
• Rew/1845
• Kurh/1852
• SWil/1861
• Mał/1879
• Oż/1883
• Uchw.AU/1891
• SW/1900-1927
• Łoś/1918

1. I. Jedno unum. [...] Takie Imiona zowią się Rachunkowe (numeralia). Postaci czyli figury, takich wyrazów, są to skrócenia: pierwsze Arabskie, drugie Rzymskie.

Osobliwsze skrócenia w Angielskim Języku są. abt, about około ben't, be not nie bądź Bp. Bishop Biskup can't cannot nie może [...]

Skróceń Grammatycznych wyłuszczenie.

Ponieważ w słownikach powtarzają się przy każdém słowie grammatyczne annotacje, ściągające się do rodzajowania, przypadkowania, czasowania i t. d ., stosównie do własności grammatycznéj tegoż słowa; przeto koniecznie wypada, znakami jakiemisiś skróconemi one wyrażać, żeby i czasu i miéjsca ochronić; użytych w téj mierze tu skróceń, następujące przyłącza się wyłuszczenie [...].

O wymáwianiu skróceń, czyli skoropisów [...] W rękopismach i piérwszych drukach, więcéj niż dzisiáj bywało skoropisów, które początkowego czytelnika dopóty zatrudniały, póki przez domysł i długą wprawę, nie oswoił się z niémi, a nájprędzéj przy pomocy świadomego przewodnika.

Na piérwsze skrócénia przykłady. Piszą się: R. P. albo r. p. Czytają się: Rok Pański. [...] W tych piérwszych skrócéniach widzimy głoski już większe już mniéjsze i kropkę przy nich.

Skrócenia zwyczajne w pismie. [...] n. rod. nazwisko rodowe r. m. rodzaj męzki r. ż. rodzaj żeński r. n. rodzaj nijaki spk. spadek l. poje. liczba pojedyńcza l. mn. liczba mnoga sł. dk. słowo dokonane sł. ndk. słowo niedokonane.

Takoż, trudno kilka napisać linij, by nie wypadło użyć głoski wielkiej, a częstokroć i skróceń.

Kropka służy do oznaczenia myśli skończonej i zupełnej, na znak wyrazów skróconych, i t. d. Kładziemy ją [...]:

III. Po głoskach pojedynczych początkowych oznaczających skrócenie wyrazu, np.

J. O. K . jest to samo, co Jaśnie Oświecony Książę.

Niekiedy zamiast całych wyrazów, piszą się początkowe tylko ich głoski z dodaniem kropki, która w takim razie jest znakiem skrócenia, nie zaś przestanku, np. d. (dnia), m. (miesiąca) [...] Zamiast wyrazów używają się w pewnych zdarzeniach powszechnie przyjęte znaki, które także do skróceń należą; np. § (paragraf). Niekiedy w skróceniach dodaje się zakończenie wyrazu, np. 1^ód, 2^re.

Krótło, ob. Skrócenie.

Acan, wacan, aćpan, waćpan, a, lm. owie, m. skrócenie wyrażenia waszmość pan; używa się tylko do osób niższych, lub bardzo poufałych, albo téż z ironją.

W narodowych zaś wyrazach naszych używamy x jedynie chyba jako skrócenia, a to zamiast ksiądz, książę, księżna i księstwo; np. X. Kopczyński, X. Sapieha, W. X. Poznańskie.

Niektóre słowa mają po trzy słowoczasowniki, pierwsze dwa są prawidłowemi, a trzeci ostatni nieprawidłowym; bo utworzony z tych przez skrócenie.

Pobłaża się w mowie i pisowni ze zwyczaju używać skróceń; ale jinnemi literami to skrócenie na końcu wyrazów nie wolno zastępować, tylko jak pierwotny ma słowoczasownik, tak i w pochodnych skróconych pisać.

Z [...] 2. Z w skróceniach: a) = zeszły: r. z., z. m.= roku zeszłego, zeszłego miesiąca

Skrócenia mogą być oznaczane przez wielkie litery np. Fl. = Psałterz florjański.