terminów gramatycznych online
historia języka
Język: polski
- Dialekty języka polskiego: Nitsch/1923
- Nauka o formach (Flexya): Mał/1863
- Pisownia: Kr/1897
- Przypiski: Uchw.AU/1891
- Wstęp: Mał/1879
Historia języka. Nauka zajmująca się wszechstronnie rozwojem danego jęz., a więc nie tylko tylko jego wewnętrznymi dziejami: przeobrażeniami systemu głosowego, zmianami w słownictwie i w gramatyce [...], ale także jego dziejami zewnętrznymi: zmianami w zasięgach terytorialnych i czasowych [...], czynnikami społeczno-kulturowymi wpływającymi na jego rozwój, zabytkami piśmiennymi, kontaktami z innymi jęz.
Cytaty
Wyrazy cudzoziemskie misya, komedya, religia, Marya, Zofia, kończmy także stale i jedynie na ą (tę misyą, komedyą, tę religią, Maryą, Zofią); albowiem nie tylko i gramatyka i historya języka tego żądają, ale nawet i używanie dzisiejsze ku tejże stronie głównie się skłania.
Na wszystkie w zakresie gramatyki powstające pytania dlaczego? daje odpowiedź zawsze tylko historya języka. Bez historyi, nie ma racyonalnej teoryi języka. Z tego stanowiska też dokonana w tej gramatyce jest część nazwana Głosownią, równie jak i Etymologia, w której dzisiejsza polszczyzna daje się widzieć w swojej całkowitej genezie, w swoim zawiązku i wszystkich dalszych postępach aż do chwili obecnej.
W memoryale p. Kryńskiego czytamy: [...] "Wstawienie tutaj spółgłoski ł nie da się usprawiedliwić ani względami etymologicznymi, ani historyą języka, a tem bardziej żadną pobudką głosowniową".
Wstawianie tutaj spółgłoski ł nie da się usprawiedliwić ani względami etymologicznemi, ani historją języka, a tym bardziej żadną pobudką głosowniową.
Wyrobiło się stąd wyraźne przeciwstawienie: z jednej strony historja języka — z drugiej jego geografja. Ale chociaż takie ujęcie jest naturalnym wynikiem rozwoju kultury, nie można jednak zapominać, że jest ono bardzo niepełne: historja języka jest przeważnie tylko historją jednego z jego dialektów, t. z w. dialektu kulturalnego; dialektologja, od pół wieku dopiero istniejąca, zajmuje się przeważnie tylko dzisiejszą geografją języka.