terminów gramatycznych online
artykuł rodzajnik; część mowy
Geneza: niem. Artikel 'rodzajniki'; franc. article 'rodzajnik'; łac. articulus 'rodzajnik'
Zob. rodzajnik
Cytaty
Artykuł jest pewna cząstká, ktora się przekłáda każdej mowie, bez ktorej nie mogłyby być, áni Imioná, áni Rodzaje, áni spadki rozeznane.
Znájduje się w języku Włoskim trojáki Artykuł. Pierwszy [...] ktory się w języku łácińskim Finitus, to jest (skończony) názywa [...] Wtory náżywa się Infinitus [...] Trzeci Artykuł záś názywa się (Indefinitus) nieokreślony, á jest Uno Jeden, Una Jedná.
Owe záś pochodzące od języká łácińskiego [...] w wielkiej liczbie [...] záchowując sobie swoj przyrodząny ártykuł, kończą się ná Vocalem i, ná przykład. Il Sacerdote Ksiądz, i Sacerdoti.
Artykuł przydáje sie Imionom istotnym kiedy mowiemy o rzeczy pewnej, jáko to. Il libro Księgá.
Âme, Duszá, ma swoj ártikuł la. Esprit, rozum, duch, ma ártikuł le.
Artykuł jest jedná pártikułá, lub cząstká komponowána, álbo z jednej litery z ápostrofem, álbo ze dwoch, álbo ze trzech liter. Artykuł powinien záwsze przodkowáć Imioná, żeby znáć przez to, jákiego są rodzaju, w jákiej liczbie, i w jákim kazusie, czyli spadku.
Naprzod się tedy termin dzieli u Fráncuzow ná dziewięć części, to jest z dziewięciorákiégo terminu powstáje mowá. á té są: ártykuł, imię, záimek, słowo, uczęstnictwo, przysłowié, przekłádánié, przyłączenié i wtrącęnié, po Fráncusku l'article, le nom, le pronom, le verbe, le participe, l'adverbe, la préposition, et l'interjection.
Artykuł jest dwojáki. jedęn determinowány, po Fr: défini, á tęn jest ná rodzaj męski le, ná niewieści la. drugi niedeterminowány, po Fr: indéfini, á tęn w męskim un, w niewieścim une.
Ná pytánié z kąd, Fráncuzi odpowiadáją przes Ablátif bez żadnéj prepozycjej tylko z ártykułęm przyzwoitym. náp. z miástá de la ville. z Páryżá de Paris. z ogrodá du jardin.
W káżdem Numerze, są sześć Casus, jako Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus, Ktore przede wszystkiem, w Polskiem Articule trzebá rozeznawać.
La Langue Latin n'a point d'Articles, c'est à dire de particules pour distingueur les Noms, comme la françoise, qui en a deux: le pour le masculin, et la pour le féminin.
[...]
Język łaciński nie ma artykułów, to jest, partykuł rożność czyniących między słowami, jako Francuski ma dwa, Le rodzaju męskiego, La rodzaju białogłowskiego.
Artykuł jest słowko, ktore się dodaje imionom odmieniającym się, i pokazuje ich rodzaj, spadek i liczbę. Takie w Polskim języku są: ten, ta, to.
Substantivum jest, ktoremu jeden tylko z tych Artykułow dodać się może, albo ten, albo ta, albo to.
Trzeba wiedzieć ogolnie najpierwej co to jest Rodzaj, Liczba, i Spadek w Słowach, bo te trzy własności mają Imiona, Artykuły, Zaimki, i Ucześnistwa.
Artykuł [...] Jest Część Mowy u Francuzow, ktora się kładzie przed Imionami.
P. Wiele jest szczegolności Artykułow? O. Cztery: Artykuł Określony (l’Article Défini), Artykuł Nieokreślony (l’Article Indéfini); Artykuł Wydzielny (l’Article Partitif), tenże sam Artykuł nazwać można, Artykuł niepewny (l’Article Indéterminé); Na ostatek Artykuł jedyny, l’Article, un, une.
N. B. Zwyczajnie Grammatycy, w skłonieniach, do spadków przydają Artykuł: ten, ta, to, dla jasniejszego porozumienia: i tu więc lepiej jest przydawać.
Imiona Francuzkie nie odmieniają swego kończenia w różnych przypadkach, lecz tylko się same Artykuły przypadkują.
Polski język nie ma artykułu [...], zamiast jego, używa się zaimek wskazujący: ten, ta, to.
Trzy są w Francuskim języku Artykuły 1. Pewny, czyli Definitiv. 2. Nie pewny, czyli Indefinitiv. 3. Podzielny, czyli Partitiv.
[…] Już w epoce przeddziejowéj mowy słowiańskiéj stała się panującą odsuwka - apocope - artykułów s rzeczowników męzkich, którego to artykułu piérwaistek zachowáł język starosłowiański w zajimku wskazującym […].
[...] Takowe przymiotniki bez pojimka używają się po większéj części w orzeczeniu czyli pracdikacie zdaniá, [...] albo téż w przekładach ksiąg świętych z greckiego tek stu znajdujemy tam przymiotnik bez pojimka, gdzie w greckim tekście nie towarzyszy przymiotnikowi żáden przedjimek czyli artykuł [...].