terminów gramatycznych online
zaimek pokazujący
Język: polski
- Część druga prawideł gramatycznych, czyli odmiennia: Szum/1809
- II. Początki polskiej terminologii gramatycznej. Od Odrodzenia do czasów saskich: Kor/1961
- III. Krystalizowanie się polskiej terminologii gramatycznej w czasach Oświecenia: Kor/1961
- O artykułach: Nał/1774
- O etymologii: Mal/1700
- O pisaniu francuskim: Nał/1774
- O posiłkowych częściach mowy: Lub/1778
- O zaimku: Nał/1774
- Zaimki: Desz/1846
- Zebranie krótkich nauk. Jako te części mowy zgadzać się powinny (O syntaxie): Dąb/1759
Zaimek wskazujący
Cytaty
Zaimki [...] Pokazujące, po Fr. démonstratifs, któré, skazują, jáko, tęn, ów [...], támtęn.
Pokázującé zaimki [...] są zaś té: ce [...] cet [...] cette [...]. Celui [...] Celui-ci [...].
Relatif qui, nie może się kłaść ná początku bez záimków pokázujących, jeżeli imie nie poprzédziło: nap: miasto Polskiego: kto znalazł żonę dobrą, ználázł skarb nieporównany, trzebá tak przełożyć. Celui qui a trouvé une bonne femme, a trouvé un tresor incomparable.
Ce [...] jest Pokazujący Zaimek (Pronom démonstratif).
Polskie ten, ta, nie znaczy właściwie Artykułu Francuskiego le, la, bo raczej jest Pokazującym Zaimkiem, i my Polacy nigdy niem sensu albo Znaczenia w Imieniu nie określamy.
P. Wiele Szczegolności swoich Zaimkow liczą Francuzi? P. Siedm Szczegolności, to jest: Zaimki Osobiste (Pronoms personnels;) Zaimki Łączone (Pronoms conjonctifs) Zaimki Osiadłe (Pronoms possessifs) Zaimki Pokazujące (Pronoms démonstratifs,) Zaimki Odnośne (Pronoms relatifs,) Zaimki Samotne (Pronoms absolus) Zaimki Nieokreślone (Pronoms indéfinis.)
Jeszcze się dzielą (Dividuntur) zaimki (Pronomina ) na Pokazujące (in Demonstrativa), Odnośne (Relativa), Odwrotne (Reciproca), Pytające (Interrogativa), Dzierżące (Possesiva). Pokazujące, Я, ты, онъ, самъ, сей ten, тотъ ów. Odnośne: которой który, кой co za, оный ten to. Odwrotne: себя siebie. Pytające: чей czyj, кто, кой co za, которой który. Dzierżące: мой, твой, свой, нашъ, вашъ.
Zaimki dzielą się na sześć gatunków:
1) Na osobiste (personalia), np. ja, ty, on, ona, ono, my, wy, oni, one.
2) Na pytające (interrogativa), np. kto? co?
3) Na pokazujący (demonstrativa), np. ten, ta, to, ów, owa, owo.
Inne rodzaje zaimków, czyli raczej przymiotników zaimkowych, są te: [...] 3) Pokazujące bliski przedmiot ten, dalszy ów, on.
Przeprowadzona jej krytyka w stosunku do Duchênebillota budzi ciekawość, jak wyglądała ona u samego Malickiego, bo każe się spodziewać u niego i pod tym względem szeregu zmian.
Terminologia. Litera vocalis — wokala [...].
Nomen substantivum proprium — imię istotne [...], pronomen personale — zaimek osobisty, reciprocum — w sobie samym cofający znaczenie, demonstrativum — pokazujący, possessivum — dzierżawny, relativum — przypominający, na pamięć odnoszący, relatyw (s. 195), infinitum — niedeterminowany.
Z języków nowożytnych wiek Oświecenia przynosi znaczne zainteresowanie językiem niemieckim, stąd zaczynają się pojawiać liczne przeróbki gramatyki J.K. Gottscheda [1766]. Już najstarsza z nich posiada nawet słownik terminologii rodzimej [...].
Nomen substantivum proprium — imię istotne własne [...], pronomen personale — zaimek osobisty, reflexivum — ściągający się, demonstrativum — pokazujący, possessivum — dzierżący, interrogativum — pytający, relativum — skazujący, improprium — niewłasny.
Najlepsze jednak świadectwo spopularyzowania się już rodzimej terminologii gramatycznej, i to po szkołach, daje konsekwentnie ją stosująca gramatyka francuszczyzny S. Nałęcz-Moszczeńskiego [...].
Nomen substantivum proprium — imię, miano jestotne [...], pronomen personale — zaimek osobisty, reflexivum — wsobny, (d)osobny, demonstrativum — pokazujący, ukazujący, possessivum — (p)osiadły, posiadający, interrogativum — pytający, relativum — odnośny, odnoszący (s. 264), infinitum — nieokreślony.
Dla rosyjskiego napisał go [podręcznik] M. Lubowicz [...] .
Nomen substantivum proprium — imię ist(ot)ne (s. 63), własne (s. 8), adiectivum — przydatne, numerale cardinale — rachunkowe pierwiastkowe, ordinale — pochodzące, collectivum — zgromadzalne (s. 51); pronomen personale — zaimek pierwiastkowy, reflexivum — odwrotny, demonstrativum — pokazujący, possesivum — dzierżący, interrogativum — pytający, relativum — odnośny.
Pod koniec pierwszego dziesięciolecia dziewiętnastego wieku pojawia się nowa większa gramatyka polszczyzny T. Szumskiego [...].
Nomen substantivum proprium — właściwe, numerale cardinale — licznik pierwotny, rzeczowny, ordinale — przymiotny, fractio — ułomkowy, collectivum — zbiorowy, proportionale — stosunkowy, indeterminatum — niepewny, adverbiale — przysłówkowy, pronomen demonstrativum — zaimek pokazujący, relativum — odzowny, infinitum — niepewny, verbum — czynnik.