terminów gramatycznych online
deklinacja rzeczownikowa przymiotników
Język: polski
- Dialekty języka polskiego: Nitsch/1923
- Dodatek. Projekt ortografii polskiej w podręcznikach szkolnych: Uchw.AU/1891
- Fleksja czyli nauka o odmianach: Kr/1897
- Fleksja czyli nauka o odmianach, albo odmiennia: Kr/1917
- Nauka o odmianie wyrazów: Szob/1923
- Nauka o wyrazie: Kl/1939
- Słowniczek: Gaert/1927
- Wstęp: KarłT/1885
Cytaty
Niektórzy używają systemu mieszanego: jedne pojęcia nazywają terminami spolszczonymi, inne obcymi, używając ich in сrudo. Oto np. w ostatnich wydawnictwach krakowskich spotykamy się z taką nomenklaturą: „Niektóre masculina z nomin. na -a”. „W znaczeniu vocativu, accusativu”. [...] „Podług deklinacyi rzeczownikowej występuje ten imiesłów (= ten im. występuje) jak nominativus lub accusativus”. „Pl. accus. w znaczeniu nom. adj. podług deklinacyi rzeczownikowéj”.[...] Zapytać się chce, dlaczego osoby tak piszące czynią wyjątek dla pewnych terminów, a dla innych nie? Czemu nie piszą np. attributa, kiedy piszą masculina? Czemu nie piszą np. declinatii substantivialnej [...]?
Chwiejność między deklinacyą rzeczownikową a przymiotnikową w żeńskich nazwach miejscowości, tudzież żon, córek i w niektórych imionach przymiotnych.
Deklinacja przymiotników rzeczownikowa.
Mówimy więc: róże zwiędły (dekl. rzeczownikowa); lub siostry zziębły, i t.p .; lecz: róże zwiędłe opadają (dekl. zaimkowa), siostry zziębłe wróciły.
Ponieważ deklinacja ta powstała z dwu głównych części, to jest z dawnych form deklinacji rzeczownikowej i z form ji, ja, je, przeto otrzymała nazwę deklinacji złożonej albo ściągniętej; od drugiej zaś charakterystycznej części składowej, to jest od form zaimka ji, ja, je, nazywa się także deklinacją zaimkową (gdy pierwsza, dawniejsza - rzeczownikową).
Deklinacja przymiotników rzeczownikowa. § 300. Pierwotnie przymiotniki w języku polskim, jak i w innych językach słowiańskich, odmieniały się tak samo jak rzeczowniki, czyli miały odmianę rzeczownikową.
Nazwy wsi i miast rodzaju żeńskiego, powstałe ze zwykłych przymiotników, jak: Biała, Sucha, Łęczna... mają w odmianie swojej niektóre formy podług deklinacji rzeczownikowej, jak w bierniku i wołaczu (Białą, o Biało!), w innych zaś przypadkach, t. j. w dopełniaczu, celowniku i miejscowniku, zatrzymują, formy przymiotnikowe (Białej, Łącznej, Suchej...).
W deklinacji polskiej wyróżniać należy trzy typy zasadnicze: 1) deklinację rzeczownikową, 2) deklinację przymiotnikową i 3) deklinację liczebnikową; poza tem jest jeszcze deklinacja mieszana, rzeczownikowo-przymiotnikowa.
Z resztek deklinacji rzeczownikowej przymiotników utrzymał się mianownik, ale tylko mianownik, w nazwiskach dzieci [...].
★Deklinacja, odmiana imion i zaimków przez przypadki: [...] 2. deklinacja przymiotników: a) zaimkowa, złożona, np. dobry, dobrego i t. d., b) ★rzeczownikowa, niezłożona, np. wesół, (Bogu)-miłowi i t. d.
Wszystkie przymiotniki i olbrzymia większość zaimków mają prawie taką samą odmianę, którą w odróżnieniu od rzeczownikowej można nazwać deklinacją przymiotnikowo-zaimkową.