Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

dodanie liter

Hasło w cytatach: dodanie, dodanié, dodánie liter, dodánie litér
Język: polski
Dział: Fleksja (współcześnie)

Cytaty

Owszem, kształty dobrze mowienia (Figurae Grammaticae) Znajdują się wszystkie w mowie Polskiej, mało co, albo nic nie rożniące się od sposobu Grekow i Łacinnikow. [...] Jest paragoge, to jest dodanie liter na końcu słow. Na przykład: Źrebiec, weźmij, zamiast Źrebię, wezmi.

Dodánie litér może być już ná początku , już wé śrzodku, już ná końcu Dodánie litery na początku zowie się Prothesis np. Poránék, zamiast ránék lub ráno.

Dodánie liter wé śrzodku, zowié się Epenthesis, np. Ojciec.

Dodánie litér przy końcu zowié się Paragoge np. światłość, zamiast światło.

Słowa częstotliwe formują się z jednotliwych, albo przez dodanie syllab, np. pisać, pisywać, albo przez zamianę syllab, np. strzelić, strzelać.

Czté­réma sposobami zachodzić może odmia­na w słowie: dodaniém, ujęciém, przełożeniém lub zamianą i rozdzieleniém jednéj zgłoski na dwie, lub zbiciém dwóch na jednę.

Gdy bez odmiany w znaczé­niu, zachodzi jaká odmiana wpisaniu i wymáwianiu kilku słów w jednę mo­wę złączonych; taká odmiana zowié się Postacią zewnętrzną mowną, co się czy­ni przez dodanié, ujęcié lub przeło­żenié.

Dodanié głosek może być już na początku, np. poranek zamiast ranek lub rano: już we śrzodku, np. ojciec zamiást ociec: już na końcu, np. światłość zamiást światło.

Imiesłów czynny, który się kończy na: ący-ąca-ące, formuje się od osoby 3-éj liczby mnogiej czasu teraźniejszego przez dodanie cy-ca-ce, np. (oni, one), działają-cy-a-e.