Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

przygłos przydech, prejotacja, pojawienie się spół. protetycznej

Język: polski
Dział: Fonetyka (współcześnie)

Cytaty

Jeżeli się zaś ma zacząć słowo jakie (czystosłowiańskie) [...] od a, e, ε, ê, ь, ą albo ę, to się kładzie przed temi samogłoskami przygłos w postaci spółgłoski j, w, albo h. [...] np. Jadam (Adam), Jędrzej (Andrzej), jako (ako).

[...] Mowa ludzká bez przygłosu byłaby martwą, bez życiá, dlá tego ze znanych nám języków nie ma ani jednego bez przygłosu. Gramatyka łacińská nazywá tak sám przygłos, jako i jego znamię, kładące się zwykle nad samogłoskami, akcentem; my byśmy znamię przygłosu mogli nazwać przygłoską, tak jak nazywámy znak głosu lub brzmieniá, czyli literę, głoską [...].

§. 58. Samogłoska położona na samym początku słowa przybiera w polskim języku w pewnych razach przydech, w innych znowu go nie przybiera. PRZYDECHEM (przygłosem, spiritus) nazywamy jednę z tych trzech spółgłosek: h, j, w - jeżeli takowa towarzyszy samogłosce położonej na początku wyrazu nie z innych przyczyn. jak tylko dla ułatwienia wymowy; np. w Hanna, jadło, wątroba - zamiast Anna, adło, ątroba.