accentus

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Mora/1592
• Kn/1621
• Kn/1644 (I wyd. 1626)
• Woy/1690
• Malin/1869
• Oż/1883
• Szob/1923

Ve, est Enclitica Coniunctio, quoniam accentum ad se inclinat, et idem significat, quod Aut et Vel. Ut, bis terve literas miseram. [dwa razy, álbo trzykroć listym posłał.]

Głosu nátężánié, w mowie podnoszenie, przedłużánié słow ábo sylab, Accentus, [accent]us, Quint. quem Poloni in penultimis suarum vocum semper ponunt. Accentus inquit Diomedes est intensio vel inclinatio vocis sono regens verba. Capella animam, vocis appellat, & tenores, tonos, cacumina, fastigia dictionum. Sed duae posteriores appellationes scriptis accentibus duntaxat serviunt. Contentio vocis. Cicero. Voculatio Gell. Nigid. Tenor Quint. ἡ προσωδία [hē prosōdía]: ὁ τόνος [ho tónos].

Nátężánie, nátężenie, Contentio vocis Cic.| Intensio vel intentio vocis Quintil. ἡ τάσις [hē tásis], ἐπίτασις [epítasis], διάτασις [diátasis], τοναία [tonaίa], ἐντονία τῆς φωνῆς [entonía tês phōnês]: ὁ τόνος [ho tónos].

Nátężánie, podnoszenie z przedłużániem sylab w mowie, w słowiech. Tŏnus, tĕnor, tonor priscè, ὁ τόνος [ho tónos], accentus, προσῳδία [prosō_idía]. Quintil. Diomed. Notae vocis, accentiuncŭlae, mŏdĕrāmenta, vōcŭlātiōnes Gelli. Sŏnus vocis Cic. E tribus (vocis) sonis, inflexo, acuto, gravi, tanta & tam suavis varietas. Idem, Sonus pronuntiandi. quem alii accentum vocant quasi przyśpiewánie. Vocalior sonus Gelli. | παροξύνω τὸ ῥῆμα [paroxýnō tò rhêma], tonum in penultima colloco, quae pronuntiatio Polonorum est, qui solam penultimam in vocibus Polonicis attollunt, de peregrinis ego idem sentio, alij variant, προπαροξύνω τὁ ῥῆμα [proparoxýnō tò rhêma], tonum in tertia à fine syllaba pono.

Accentum in dictionibus à Graecis acceptis quando servant Latini, quando non. v. Nátężánie 2.

Accentus Graeci non notabant in dictionibus. [...]

Accentus Polonici in penultima semper, ibidem.

Penultimam syllabam in vocibus suis (exceptis semilatinis in a & um desinentibus, cuiusmodi sunt orácya, audytoryum & c. in quibus Latinum accentum seu quantitatem servamus) producunt Poloni.

Wielu innych pisarzów zgodne są zdania z powyższemi; tylko mylne co do nazwy jloczasu, zwią niektórzy przyciskiem, to już przygłosem, nagłosem, to już po łacinie accentum, to już po francuzku accent i accentuation. Udar i uderenije po rossyjsku, to już przeciąg; to betonung po niemiecku i t. d.